Co nas czeka w 2018 roku?

Waloryzacja rent i świadczenia pielęgnacyjnego, ulga rehabilitacyjna, karty parkingowe... Sygnalizujemy zmiany w przepisach, które będą dotyczyć m.in. osób z niepełnosprawnością w 2018 roku.

Waloryzacja rent i emerytur

Od marca 2018 r. renty i emerytury mogą wzrosnąć o ok. 30 zł. Dowiemy się tego w lutym, kiedy GUS opublikuje informacje o zarobkach. Prognozy wskazują wzrost zarobków na wyższym niż przewidywany poziomie. Waloryzacja rent i emerytur uzależniona jest od inflacji w gospodarstwach emeryckich (czyli podwyżki cen towarów, które głównie kupują emeryci) i 20 proc. realnego wzrostu płac (czyli podwyżki, które dostają pracownicy) z roku poprzedzającego waloryzację.

Na podstawie danych z września i października widać, że waloryzacja może wynieść ok. 3 proc. Osoby, które przeszły z renty na emeryturę, niezależnie od stażu pracy dostaną wyrównanie świadczenia do najniższej jego kwoty, czyli 1000 zł brutto. Rencista, który osiągnął wiek emerytalny, przechodzi na emeryturę, a jego świadczenie nie może być niższe od renty, którą pobierał. Dotychczas tylko renciści, którzy wykazali staż pracy (20 lat kobiety i 25 lat mężczyźni) mieli zagwarantowaną emeryturę w wysokości 1000 zł.

Prawo jazdy na ciężarówki dla osób głuchych

W parlamencie trwają prace nad projektem ustawy pozwalającej osobom głuchym wyrobienie prawa jazdy kat. C, uprawniającego do kierowania samochodem ciężarowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t (z wyjątkiem autobusu). Daje ono uprawnienie także do kierowania ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieżnym.

Kwota wolna od podatku

W 2018 r. zostanie także podwyższony próg dochodów, które uprawniają do skorzystania z wyższej kwoty wolnej od podatku. Obecnie z prawa do wyższej kwoty wolnej od podatku – 6,6 tys. zł w 2017 r. i 8 tys. zł w 2018 r. – mogą skorzystać niezarabiający w roku więcej niż 11 tys. zł netto. Rozliczając się za PIT 2018 będzie trzeba pamiętać, że kwota wolna od podatku wynosi 8 tys. zł. Oznaczać to będzie, że średnie miesięczne dochody netto w wysokości 670 zł zwolnią z obowiązku zapłacenia PIT. W skali miesiąca podwyżka kwoty dochodu wolnego od podatku wyniesie 120 zł.

Ulga rehabilitacyjna

Rozliczając się z fiskusem za 2017 r., będzie można skorzystać ze zmian, dotyczących odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

• Rozszerza się krąg osób, które będą mogły odliczyć wydatki na utrzymanie psa asystującego w ramach tzw. ulgi rehabilitacyjnej.
• Będzie szerszy zakres odliczenia z tytułu wydatków związanych z przewozem samochodem osobowym na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne, ale też każdym innym przewozem.
• Do 10080 zł zostanie podniesiony dochód osoby niepełnosprawnej, będącej na utrzymaniu podatnika, uprawniającego podatnika do odliczenia od dochodu wydatków ponoszonych na cele rehabilitacyjne tej osoby.

W placówkach z całodobową opieką

Planuje się ograniczenie działalności placówek nielegalnych. Urzędy wojewódzkie będą miały szerszy zakres narzędzi kontrolnych. Jeśli podmiot będzie prowadził bez zezwolenia więcej niż jedną placówkę, otrzyma karę w wysokości 40 tys. zł, a nie jak dotąd 10 lub 20 tys. zł. Wojewoda będzie mógł cofnąć zezwolenie na prowadzenie placówki, jeśli sytuacja w niej będzie zagrażała życiu lub zdrowiu podopiecznych. Dotychczas mógł nakazać wstrzymanie działalności tylko w placówce nielegalnie prowadzonej.

Nowością będą także inne wymogi co do dokumentacji składanej przez ubiegającego się o pozwolenie prowadzenia ośrodka. Będą wprowadzone wymogi co do kwalifikacji personelu opiekuńczego, gdyż obecnie ich nie ma. Do ośrodków zapewniających całodobową opiekę niepełnosprawnym, przewlekle chorym nie będą mogły być przyjmowane osoby małoletnie. Ustawa reguluje także zasady opuszczania domów opieki społecznej przez mieszkańców. Rozszerza też katalog sytuacji, w których można zwolnić z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej. Zmiany mają wejść od 1 czerwca 2018 r.

Centralna ewidencja kart

Centralna ewidencja posiadaczy kart parkingowych (CEPKP) zgromadzi dane o właścicielach kart parkingowych i placówkach, które mają prawo do korzystania z nich, czyli realizujących zadania związane z opieką, rehabilitacją lub edukacją osób z niepełnosprawnością. Uruchomienie CEPKP nie wiąże się z koniecznością dodatkowych czynności dla osób z niepełnosprawnością. Karty parkingowe będą wydawane na niezmienionych zasadach. CEPKP ma zacząć działać 4 czerwca 2018 r.

Bezpłatna pomoc prawna

Rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do skorzystania z bezpłatnej porady prawnej o osoby z niepełnosprawnością oraz ich opiekunów, wprowadzenie nowych usług i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego – to niektóre propozycje prezydenckiego projektu nowelizacji ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nad którą trwają prace w Sejmie.

Nowelizacja ustawy o rehabilitacji

Zmiany m.in. w zakresie art. 22, czyli udzielania ulg we wpłatach na PFRON (od 1 lipca 2018 r.):

• Od 1 lipca 2018 r. kwota ulgi obliczona przez sprzedającego nie będzie mogła być wyższa od 50 proc. kwoty netto należności wykazanej na fakturze dokumentującej zakup mający uprawniać do ulgi.
• W nowym trybie wystawiania ulg, sprzedający będzie miał obowiązek poinformowania nabywcy o zasadach nabywania i korzystania z obniżenia wpłat na PFRON oraz o możliwości złożenia przez nabywcę oświadczenia o zamiarze korzystania z ulg.
• Obliczanie stanów i wskaźników zatrudnienia od 1 lipca 2018 r. Ustalenie wskaźnika do bycia sprzedającym na dzień wystawienia faktury.
• Kara 10% wartości faktury dla sprzedającego za brak wysłania do klienta informacji o możliwości skorzystania przez niego z ulgi.
• Przywrócenie możliwości udzielania ulg we wpłatach na PFRON jednostkom budżetowym, które po 1 stycznia 2017 r. stało się niemożliwe przez obowiązek związany z centralizacją VAT-u.
• Zmiana w zakresie uzyskiwania w PFRON miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych dotyczy tzw. dwuinstancyjności, czyli możliwości odwołania od wydanej decyzji przez Prezesa PFRON ponownie do Prezesa PFRON lub możliwości złożenia od razu skargi do sądu.

Niektóre zmiany dotyczące warsztatów terapii zajęciowej (wtz) od 1 lutego 2018 r.:

• Do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych będzie należało uczestnictwo w zajęciach klubowych już po opuszczeniu wtz, które wesprą je w utrzymaniu samodzielności i niezależności w życiu społecznym i zawodowym.
• Wtz będzie mógł ubiegać się o dofinansowanie zajęć klubowych w PFRON.
• W wtz będzie mogła działać Rada Społeczna.
• Osoby pełniące funkcje zarządcze w jednostce prowadzącej wtz nie będą mogły być równocześnie pracownikami wtz, z wyjątkiem osoby nim kierującej (od 1 lipca 2018 r.).
• Uzależniono możliwość utworzenia wtz w danym powiecie oraz zwiększenia liczby uczestników wtz od potrzeb lokalnego systemu wsparcia, wskazanej w powiatowej strategii dotyczącej rozwiązywania problemów społecznych.
• Podmiot prowadzący wtz będzie zobowiązany do prowadzenia listy osób, których zgłoszenie zostało zatwierdzone, a osoby te nie rozpoczęły tam terapii.

Inne zmiany:

• Podmiotami zobowiązanymi do osiągania 2-procentowego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych będą również inne regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, interwencyjne ośrodki preadopcyjne, kluby dziecięce i inne formy wychowania przedszkolnego, które na tej podstawie będą rozliczać sią z wpłat na PFRON (od 1 lipca 2018 r.).
• Wniosek o wykonywanie telepracy lub elastycznych form organizacji pracy mógłby złożyć (od 1 lutego 2018 r.):
  • rodzic dziecka, które ma zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu lub nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w okresie prenatalnym lub w czasie porodu,
  • rodzic dziecka z niepełnosprawnością,
  • rodzic dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Będą też mogli skorzystać z telepracy rodzice w powyższych przypadkach, podczas opieki nad dziećmi powyżej 18. r.ż. Pracodawca będzie mógł odmówić tylko wtedy, gdy nie będzie to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

• Rodzic dziecka z niepełnosprawnością będzie miał prawo do wydłużenia czasu pobierania zasiłku opiekuńczego z 14 do 30 dni w przypadku opieki nad dzieckiem chorym ze znacznym stopniem niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji i konieczności stałego współudziału opiekuna dziecka w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia przez dziecko 18 lat.

Dla spółdzielni socjalnych

Nowe przepisy zakładają m.in.:

• Ułatwienie w zakładaniu spółdzielni socjalnych – zmniejszenie liczby założycieli z 5 do 3 osób, o ile skład członkowski zostanie uzupełniony w ciągu 12 m-cy. Członkami spółdzielni muszą być m.in. dwie osoby zagrożone wykluczeniem społecznym.
• Umożliwienie tworzenia konsorcjum spółdzielczego w formie umowy – wspólna organizacja sieci produkcji, handlu i usług.
• Wprowadzenie nowego instrumentu wsparcia – środków na utworzenie stanowiska pracy w wysokości do 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia.
• Ubieganie się o środki na finansowanie kosztów wynagrodzenia dla bezrobotnego lub poszukującego pracy opiekuna osoby niepełnosprawnej bądź też poszukujących pracy bez zatrudnienia lub niewykonujących innej pracy zarobkowej.
• Możliwość ubiegania się w PFRON o środki na działalność gospodarczą w ramach spółdzielni.
• Możliwość refundacji składek na ubezpieczenia społeczne i części kosztów pracodawcy opłacanych za pracowników spółdzielni niebędących jej członkami, ale osobami zagrożonymi wykluczeniem.
• Możliwość nieodpłatnych praktyk u pracodawcy, w tym spółdzielni, przez osobę realizującą indywidualny program rehabilitacji zawodowej w ramach wtz. Większość zmian ma wejść w życie 3 m-ce po ogłoszeniu ustawy.

Ustawa „Za życiem”

Ustawa „Za życiem” została uchwalona 4 listopada 2016 r., i dotyczy wsparcia kobiet w ciąży powikłanej i rodzin w obliczu urodzenia się dziecka, u którego „zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu”. Rozwinięciem i uzupełnieniem ustawy jest Program kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”, podzielony na sześć priorytetów, które składają się z działań i poddziałań. Uchwała weszła w życie 1 stycznia 2017 r., jednak niektóre jej elementy zaplanowane zostały na 2018 r. i kolejne lata:

• Prawo do korzystania z elastycznych form organizacji czasu pracy – zmiany zawarte w noweli Kodeksu pracy, o których pisaliśmy wyżej w punkcie o nowelizacji ustawy o rehabilitacji (1 stycznia 2018 r.).
• Uprawnienia osób ubezpieczonych chorobowo do zasiłku opiekuńczego w przypadku choroby dziecka do 18. r.ż. (1 stycznia 2018 r.) – jw. w punkcie o nowelizacji ustawy o rehabilitacji.
• Wsparcie osób niepełnosprawnych, które opuściły wtz w celu podjęcia zatrudnienia na otwartym rynku pracy (1 stycznia 2018) – jw. w punkcie o noweli ustawy o rehabilitacji.
• Możliwość przyznania grantu przez starostę dla pracodawcy lub przedsiębiorcy na zatrudnienie skierowanego bezrobotnego opiekuna osoby niepełnosprawnej. Grant nie będzie wyższy niż 12-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu zawarcia umowy, za każdego bezrobotnego opiekuna osoby z niepełnosprawnością (od 1 stycznia 2018 r.).
• Wsparcie udzielane osobom z niepełnosprawnością w mieszkaniach treningowych lub mieszkaniach chronionych wspieranych – zmiany w ustawie o pomocy społecznej (1 marca 2018 r.).
• Spółdzielczość socjalna na rzecz opiekunów osób z niepełnosprawnością oraz ich rodzin – jw. w punkcie o nowelizacji ustawy o spółdzielniach socjalnych.

Waloryzacja świadczenia pielęgnacyjnego

Corocznie jest ono waloryzowane 1 stycznia. Od początku 2018 r. świadczenie wyniesie 1477 zł na rękę miesięcznie, co oznacza wzrost o 71 zł.

Wyroby medyczne

5 grudnia 2017 r. ukazał się na stronie Rządowego Centrum Legislacji projekt rozporządzenia ministra zdrowia zmieniający rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Do 12 grudnia 2017 r. odbywały się konsultacje społeczne, po nich będzie dalej procedowany. Wejście w życie rozporządzenia planowane jest na 30 dni po ogłoszeniu. Założenia projektu:

• Rozszerzenie wykazu wyrobów medycznych o: zbiornik na insulinę do osobistej pompy insulinowej; sensor/elektrodę do Systemu Ciągłego Monitorowania Glikemii w czasie rzeczywistym; transmiter/nadajnik do Systemu Ciągłego Monitorowania Glikemii w czasie rzeczywistym.
• Zwiększenie limitu na środki absorpcyjne z 60 do 90 sztuk/m-c.
• Skrócenie czasu użytkowania wózków przez dorosłych.
• Rozszerzenie kryterium przyznawania wyrobów stomijnych u pacjentów z przetoką ślinową. Zlecenie będzie mógł wystawić chirurg klatki piersiowej, chirurg twarzowo-szczękowy i laryngolog.
• Neurolog będzie mógł wystawić zlecenie na zaopatrzenie w aparat z maską do leczenia obturacyjnego bezdechu sennego.
• Dodanie do wykazu wyrobów medycznych wózka o napędzie elektrycznym, wózka stabilizującego plecy i głowę oraz wózka z funkcją pionizacji.

Ustawa o rencie socjalnej

Nowelizacja zakłada zawieszenie renty socjalnej za miesiąc, w którym rencista osiągnął przychód wyższy niż 130 proc. przeciętnego mies. wynagrodzenia, a nie jak dotychczas 70 proc. Projekt czeka na przejście ścieżki legislacyjnej.

Wyższa pensja minimalna

Od 1 stycznia 2018 r. płaca minimalna wzrośnie do 2100 zł. To o 100 zł, czyli o 5 proc. więcej niż obecnie. Z początkiem roku wzrośnie też minimalna stawka godzinowa z 13 do 13,70 zł dla określonych umów cywilnoprawnych.