10 pytań o ulgę na samochód. Izba Skarbowa odpowiada

Czy każdy z małżonków odliczy samochód, który jest współwłasnością? Jak udowodnić posiadanie samochodu po jego sprzedaży? Czy małżonek musi widnieć w dowodzie rejestracyjnym, by odliczyć ulgę za dziecko? Poprosiliśmy przedstawicielkę warszawskiej Izby Administracji Skarbowej o udzielenie odpowiedzi na pytania naszych Czytelników. Oto one.

Wiele pytań Czytelników pojawiło się pod naszym artykułem o zmianie przepisów, dzięki której w rozliczeniu podatkowym za 2017 rok więcej osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów może odliczyć używanie samochodu w ramach tzw. ulgi rehabilitacyjnej. Pod tym artykułem pojawiło się jednak sporo dość szczegółowych pytań. Odpowiedzi na pytania naszych Czytelników zgodziła się udzielić pani Renata Szydłowska, kierownik Piątego Działu Podatków Dochodowych Izby Administracji Skarbowej w Warszawie.

1. Samochodem już nie tylko na terapię?

Czy za rok 2017 już nie trzeba dokumentować korzystania z terapii w przypadku rozliczania użytkowania samochodu? Wystarczy posiadanie stopnia niepełnosprawności i bycie właścicielem lub współwłaścicielem pojazdu?

Tak. Za 2017 rok z ulgi z tytułu używania samochodu osobowego mogą korzystać osoby niepełnosprawne lub podatnicy mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne lub dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł. Odliczenie przysługuje właścicielom lub współwłaścicielom samochodu osobowego, bez względu na stopień niepełnosprawności. Samochód winien być używany w celach rehabilitacyjnych oraz związanych z ułatwianiem wykonywania czynności życiowych.

2. Ulga x3?

Jeżeli w rodzinie są trzy osoby niepełnosprawne (dwoje dzieci i mama) i jeden samochód – to czy ulga liczy się x3?

Limit odliczenia ulgi z tytułu używania samochodu osobowego dotyczy podatnika odliczającego ulgę. Jeżeli zatem z ulgi korzystać będzie jeden podatnik (np. matka albo ojciec), będący właścicielem samochodu osobowego, to skorzysta z odliczenia z powyższego tytułu do wysokości 2280 zł, bez względu na to, ile osób niepełnosprawnych korzysta z samochodu osobowego. Natomiast w przypadku, gdy ulgę odliczać będzie dwóch podatników, tj. matka i ojciec mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne, to limit odliczenia dla każdego z podatników wyniesie 2280 zł.

3. Czy odliczę melex?

Czy mogę odliczyć melex? Jest mi to potrzebne na dojazd do sklepu, kościoła, lekarza.

Z pytania nie wynika, czy chodzi o wydatki poniesione na zakup melexu, czy też na jego używanie.

W przypadku poniesienia wydatków na zakup melexu, prawo do odliczenia tych wydatków w ramach ulgi rehabilitacyjnej zależy od tego, czy zakupiony przedmiot jest niezbędny w rehabilitacji oraz czy jest sprzętem ułatwiającym wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Sytuacja taka ma miejsce wtedy, gdy pomiędzy rodzajem nabytego sprzętu a rodzajem niepełnosprawności istnieje ścisły związek oraz przedmiot ten jest wykorzystywany (używany) w rehabilitacji, przywraca sprawność organizmu lub ułatwia osobie niepełnosprawnej wykonywanie czynności życiowych.

Natomiast wydatki na używanie melexu mogą być odliczone w ramach ulgi rehabilitacyjnej pod warunkiem, iż melex spełnia definicję samochodu osobowego. Zgodnie z tą definicją za samochód osobowy uważa się pojazd samochodowy, w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym, o dopuszczalnej masie nie przekraczającej 3,5 tony, konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, z wyjątkami wymienionymi w ustawie. Pojazdem samochodowym jest natomiast pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h, określe to nie obejmuje ciągnika rolniczego.

Jeżeli zatem melex zarejestrowany jest jako samochód osobowy, to wydatki na jego używanie można odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

Jednak melexy to z reguły pojazdy wolnobieżne, w rozumieniu ustawy prawo o ruchu drogowym, które są pojazdami silnikowymi, których konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 25 km/h. Pojazdy wolnobieżne nie są w rozumieniu przepisów Prawo o ruchu drogowym oraz Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych samochodami osobowymi. Zatem wydatki związane z używaniem pojazdów wolnobieżnych nie podlegają odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

4. Czy każdy z małżonków odliczy samochód?

Czy oboje małżonkowie posiadający orzeczenia o niepełnosprawności mogą skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej za korzystanie z samochodu, który jest ich wspólną własnością?

Tak. Ulga przysługuje każdemu z małżonków z tytułu używania samochodu osobowego stanowiącego jego własność bądź współwłasność. Wydatki może odliczyć każdy z małżonków do kwoty 2280 zł.

5. Sprzedałem samochód. Jak udowodnię jego posiadanie?

Sprzedałem samochód w połowie 2017 roku. Jak mam udowodnić jego posiadanie przez pół roku, skoro nie mam już jego dokumentów?

Własność lub współwłasność samochodu w przypadku jego sprzedaży w ciągu roku można udowodnić każdym dostępnym dowodem, np. umową kupna-sprzedaży, zaświadczeniem z Wydziału Komunikacji itp.

6. Kto z małżonków odlicza używanie samochodu?

Jestem pracującą matką niepełnosprawnego chłopca, lat 12, czy mogę skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej za korzystanie z samochodu, kiedy jego tata pobiera na niego świadczenie pielęgnacyjne? Czy to świadczenie stanowi dochód chłopca? Mamy też zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł miesięcznie.

Z ulgi rehabilitacyjnej związanej z korzystaniem z samochodu osobowego mogą korzystać osoby niepełnosprawne lub osoby mające na utrzymaniu osoby niepełnosprawne, m.in. dzieci własne, jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 10080 zł. Do powyższej kwoty wlicza się również dochody tych osób niepełnosprawnych zwolnione z opodatkowania, do których zalicza się m.in. zasiłek pielęgnacyjny. Natomiast na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje m.in. matce lub ojcu dziecka. Nie jest zatem świadczeniem dziecka, z czego wynika, iż nie wlicza się go do powyższego limitu. Warunkiem odliczenia jest używanie przez podatnika samochodu osobowego stanowiącego jego własność lub współwłasność.

7. Czy trzeba dopisać żonę jako współwłaściciela auta?

Jestem opiekunem żony, ma znaczny stopień. Wszędzie wożę ją autem, gdyż sama nie jest w stanie się poruszać. Zawsze tylko ja byłem właścicielem auta. Jeśli teraz, tj. w 2018 r., dopiszę ją jako współwłaściciela, to czy za 2017 r. mogę odliczyć ulgę? Czy to będzie zgodne z prawem podatkowym?

Jeżeli samochód należy do majątku wspólnego małżonków, to nie ma znaczenia, na kogo jest zarejestrowany, ponieważ obydwoje małżonkowie są jego współwłaścicielami. Z ulgi na używanie samochodu w celach rehabilitacyjnych oraz związanych z ułatwianiem wykonywania czynności życiowych może skorzystać żona, jako osoba niepełnosprawna, jeżeli osiąga dochody, lub małżonek, jako osoba, na której utrzymaniu pozostaje osoba niepełnosprawna, pod warunkiem że dochody osoby niepełnosprawnej nie przekroczą w roku podatkowym kwoty 10080 zł, przy czym dopisanie osoby niepełnosprawnej do dowodu rejestracyjnego opiekuna nie ma żadnego znaczenia dla rozliczania ulgi rehabilitacyjnej przez tego właśnie opiekuna.

8. Kto odlicza ulgę? Mąż czy obydwoje małżonkowie?

Oboje z żoną jesteśmy osobami niepełnosprawnymi i wszędzie poruszamy się autem, którego ja, mąż, jestem właścicielem. Oboje mamy renty przekraczające 10080 zł rocznie. Czy możemy oboje odliczyć tę ulgę, czy tylko mąż, który jest właścicielem auta?

Oboje małżonkowie mogą dokonać odliczenia ulgi, jeśli auto jest objęte małżeńską wspólnością majątkową. Fakt zarejestrowania auta na jednego małżonków nie ma znaczenia.

9. Kto odlicza za dziecko?

Czy jeżeli w dowodzie rejestracyjnym widnieje tylko jeden z małżonków jako właściciel, a nie mają oni rozdzielności majątkowej, to czy małżonek nie widniejący w dowodzie rejestracyjnym, ale de facto również będący właścicielem samochodu (na zasadach wspólności majątkowej), może odliczyć użytkowanie auta w związku z utrzymaniem niepełnosprawnego nieletniego dziecka?

Rejestracja samochodu, jako czynność administracyjno-techniczna, nie przesądza o prawie własności. Zatem jeżeli samochód należy do majątku wspólnego małżonków, to małżonek niewidniejący w dowodzie rejestracyjnym może odliczyć wydatki na używanie samochodu osobowego stanowiącego jego współwłasność, w związku z utrzymaniem niepełnosprawnego dziecka, które nie ukończyło 16. roku życia – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł.

10. Czy przedsiębiorca odliczy wydatki na samochód?

Czy przedsiębiorca z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym lub znacznym, prowadzący działalność gospodarczą, może odliczyć wydatki związane z używaniem samochodu osobowego? Samochód jest własnością osoby niepełnosprawnej. Jest zaliczony do środków trwałych w jednoosobowej firmie osoby niepełnosprawnej. Samochód nie jest używany wyłącznie do działalności gospodarczej i nie jest prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu.

Zaliczenie samochodu do środków trwałych powoduje jego przesunięcie z majątku prywatnego do majątku firmy. Nie można uznać samochodu za środek trwały firmy i jednocześnie odliczać kosztów jego używania w celach prywatnych. W takiej bowiem sytuacji samochód nie powinien być środkiem trwałym i dla celów ustalenia kosztów jego używania na potrzeby działalności powinna być prowadzona ewidencja przebiegu.

Na uwadze należy mieć również art. 26 ust. 13a Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z którego wynika, że wydatki na cele określone w ust. 1, tj. m.in. na cele rehabilitacyjne oraz związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

W przyszłym tygodniu opublikujemy odpowiedzi Izby Skarbowej na pytania o budzące kontrowersje wliczanie zasiłku pielęgnacyjnego do dochodu podopiecznego.