Lista Mocy 1918-2018. Edwin Kowalik

1928–1997
pianista, kompozytor, redaktor muzyczny

Koncertował przez ponad 40 lat na wielu małych i dużych scenach w Polsce i za granicą, m.in. kilkanaście razy w Stanach Zjednoczonych. Zdobywał nagrody na prestiżowych konkursach pianistycznych: III nagrodę w międzynarodowym konkursie pianistycznym w Bukareszcie (1953), był finalistą V Konkursu Chopinowskiego (1955), zdobył VI miejsce na konkursie w Rio de Janeiro (1957). Dokonał wielu nagrań dla Telewizji i Polskiego Radia, natomiast Polskie Nagrania wydały jego dwie płyty długogrające.

Tym, co go wyróżniało wśród pianistów, było popularyzowanie muzyki w środowisku osób niewidomych. Zależało mu na tym, aby również system nauczania gry na instrumentach był dostosowany do potrzeb tego środowiska.

Na skutek urazu okołoporodowego nie widział od dziecka. Od 7. roku życia mieszkał i uczył się w Ośrodku dla Niewidomych w Laskach, gdzie jego talent dostrzegli znakomici profesorowie muzyki – Włodzimierz Bielajew i Włodzimierz Dolański. W Łodzi skończył pod kierunkiem Władysława Kędry średnią szkołę muzyczną i – z wyróżnieniem – Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w klasie prof. Marii Wiłkomirskiej. Od 1956 r. żył i tworzył w Warszawie, gdzie mieszkał z żoną, córką i synem.

Marian Grzymski, wieloletni przyjaciel artysty, wspomina: „Edwin Kowalik był człowiekiem o bogatej osobowości, wysokiej wrażliwości artystycznej, wielkiej pracowitości; człowiekiem głębokiej wiary, konsekwentnie dążącym do celu mimo utrudnień związanych z brakiem wzroku”. Danuta Kowalik zapamiętała męża przede wszystkim jako wielkiego miłośnika sztuki. Muzyka była jego duszą, kochał też teatr, chętnie chodził do muzeów i na wystawy: „Posiadał znakomitą wyobraźnię, potrafił świetnie zapamiętać obrazy z opisu”.

Był wielkim miłośnikiem poezji i sam pisał wiersze. Kochał też przyrodę, chodził po górach, świetnie pływał, codziennie spacerował. W 1960 r. zainicjował wydawanie „Magazynu Muzycznego”, którego był wieloletnim redaktorem naczelnym. Był też redaktorem wydawnictw nutowych Polskiego Związku Niewidomych. Jego współpraca z Towarzystwem im. Fryderyka Chopina zaowocowała opublikowaniem w alfabecie Braille’a „Dzieł wszystkich” Fryderyka Chopina i „Dzieł wybranych” Karola Szymanowskiego. Po jego śmierci wydano płytę „Moje fascynacje”, na której Edwin Kowalik wykonuje utwory Chopina, przeplatane swoimi wierszami w interpretacji Krzysztofa Kolbergera. Przyczynił się też do wydania w brajlu podręczników do nauki gry, zbiorów nutowych dla instrumentalistów, chórów i zespołów.

Powstały o nim dwa filmy dokumentalne: „Chopin zapisany brajlem” i „Pamięci Edwina Kowalika”. W 1998 r. zainaugurowało działalność Towarzystwo Muzyczne im. Edwina Kowalika, którego celem jest wspieranie aktywnego uczestnictwa osób niewidomych w muzyce.