Dodatek za opiekę nad osobą niepełnosprawną

Żona nie pobiera emerytury i opiekuje się mną - osobą całkowicie niepełnosprawną. Czy należy się jej za to jakieś świadczenie?

Szanowny Panie,

generalnie można rozważyć złożenie wniosku o specjalny zasiłek opiekuńczy, który wynosi 620 zł miesięcznie. Zgodnie z art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych:

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom na których, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r. poz. 682 oraz z 2018 r. poz. 950), ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli:

1. nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub
2. rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej

• w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Zgodnie z art. 16a ust. 8 w/w ustawy specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli:

1. osoba sprawująca opiekę:

• ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
• (uchylona),
• ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,
• legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;

2. osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
3. na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
4. (uchylony);
5. na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 10, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
6. na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty kryterium dochodowego wynoszącego 764 zł netto (na podstawie dochodów z roku poprzedzającego okres zasiłkowy z uwzględnieniem utraty i uzyskania dochodu).

Po więcej informacji warto udać się do swojego urzędu gminy – wydziału świadczeń rodzinnych, w którym pracownicy przedstawią wszystkie warunki uzyskania świadczenia z tytułu opieki nad niepełnosprawnym małżonkiem.

Ponadto, część osób składa wnioski o świadczenie pielęgnacyjne (które od 1 stycznia 2019 wynosi: 1583 zł) zamiast specjalnego zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad swoim niepełnosprawnym w stopniu znacznym małżonkiem, następnie po otrzymaniu odmowy i po wyczerpaniu drogi administracyjnej składa skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Odwołanie do Sądu nie daje gwarancji sukcesu, bo to już Sąd w indywidualnej sprawie ocenia pod kątem nawet przepisów Konstytucji RP zasadność uchylenia decyzji w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki np. nad swoim Mężem posiadającym orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Warto również zapoznać się z artykułami na stronie www.niepełnosprawni.pl: „NSA: opiekunowi osoby dorosłej nie można odmówić przyznania świadczenia pielęgnacyjnego” oraz „Więcej pieniędzy za opiekę? To możliwe!”

z poważaniem,

Grzegorz Jaroszczyk, prawnik