Deklaracja Praw Osób Niepełnosprawnych

DECLARATION ON THE RIGHTS OF DISABLED PERSONS

przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych
uchwałą 2856 (XXVI) w dniu 9 grudnia 1975 roku

Zgromadzenie Ogólne,

pamiętając o zawartych w Karcie  zobowiązaniach Państw Członkowskich Narodów Zjednoczonych do podjęcia we współpracy z Organizacją  wspólnych i samodzielnych działań, mających na celu promocję wyższego standardu życia, pełnego zatrudnienia oraz warunków ekonomicznego i społecznego postępu i rozwoju,

potwierdzając wiarę w prawa człowieka i podstawowe wartości oraz zasady pokoju, godności i wartości każdej jednostki, jak również sprawiedliwości społecznej, przyjęte w Karcie,

przypominając zasady Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowych Konwencji dotyczących Praw Człowieka, Deklaracji Praw Dziecka oraz ustalone już normy postępu społecznego zawarte w statutach, konwencjach, zaleceniach i uchwałach Międzynarodowej Organizacji Pracy , Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury , Światowej Organizacji Zdrowia , Funduszu Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom  oraz innych właściwych organizacji,

przypominając także uchwałę 1921 (LVIII) Rady Gospodarczo-Społecznej z 6 maja 1975 roku dotyczącej zapobiegania powstawaniu niepełnosprawności oraz rehabilitacji osób niepełnosprawnych,

podkreślając, że Deklaracja Społecznego Postępu i Rozwoju została przyjęta z konieczności ochrony praw oraz zapewnienia opieki społecznej i rehabilitacji osób z dysfunkcjami fizycznymi i psychicznymi,

świadome konieczności zapobiegania powstawaniu fizycznej i umysłowej niepełnosprawności, niesienia pomocy osobom niepełnosprawnym w rozwoju ich uzdolnień w niezwykle zróżnicowanych dziedzinach działania oraz promowania ich integracji w możliwie szerokim zakresie w normalnym życiu,

zdając sobie sprawę z tego, że niektóre państwa, w związku z ich obecnym poziomem rozwoju, mogą podjąć tylko ograniczone działania w tym zakresie,

proklamuje niniejszą Deklarację Praw Osób Niepełnosprawnych i wzywa do podjęcia krajowych i międzynarodowych działań, gwarantujących stosowanie jej jako wspólnej podstawy i ramowych wytycznych w ochronie następujących praw:

1. Pojęcie "osoba niepełnosprawna" oznacza każdą osobę, która w wyniku deficytu swoich fizycznych lub umysłowych zdolności, wrodzonych lub nabytych, nie jest w stanie zapewnić sobie, częściowo lub całkowicie, warunków koniecznych do swego indywidualnego lub społecznego życia.

2. Osoby niepełnosprawne korzystają ze wszystkich praw, sformułowanych w tej Deklaracji. Prawa te stosują się do każdej osoby niepełnosprawnej bez jakiegokolwiek wyjątku oraz bez zróżnicowania i dyskryminacji ze względu na rasę, kolor skóry, płeć, język, wyznawaną religię, poglądy polityczne lub inne opinie, narodowe i społeczne pochodzenie, stan zamożności, miejsce urodzenia lub każdą inną sytuację, która odnosi się do samej osoby niepełnosprawnej lub jej rodziny.

3. Osoby niepełnosprawne mają wrodzone prawo do poszanowania ludzkiej godności. Osoby niepełnosprawne, bez względu na pochodzenie, naturę i stopień upośledzenia i niepełnosprawności, posiadają te same fundamentalne prawa, co ich współobywatele w tym samym wieku. Oznacza to przede wszystkim prawo do korzystania z godziwego życia w możliwie szerokim zakresie.

4. Osoby niepełnosprawne mają te same obywatelskie i polityczne prawa, co inne jednostki; Paragraf 7 Deklaracji Praw Osób z Upośledzeniem Umysłowym stosuje się do każdego możliwego ograniczenia lub pozbawienia tych praw w odniesieniu do osób z upośledzeniem umysłowym.

5. Osoby niepełnosprawne posiadają uprawnienia, które umożliwiają im osiągnąć możliwie dużą niezależność.

6. Osoby niepełnosprawne mają prawo do opieki medycznej i psychologicznej oraz leczenia funkcjonalnego, obejmującego zaopatrzenie w sprzęt protetyczny i ortopedyczny; mają prawo do medycznej i społecznej rehabilitacji, oświaty, zawodowego szkolenia i rehabilitacji, środków pomocniczych, doradztwa, pośrednictwa pracy oraz innych usług, które umożliwią im pełny rozwój uzdolnień i umiejętności oraz przyśpieszą proces ich społecznej integracji lub reintegracji.

7. Osoby niepełnosprawne mają prawo do społecznego i ekonomicznego zabezpieczenia oraz godziwych warunków życia. Mają oni prawo, zgodnie ze swoimi uzdolnieniami, do uzyskania i utrzymania zatrudnienia lub podjęcia pożytecznego, produktywnego i opłacalnego zajęcia, a także do członkostwa w związkach zawodowych.

8. Osoby niepełnosprawne mają prawo do uwzględnienia ich specjalnych potrzeb na każdym etapie planowania rozwoju społecznego i ekonomicznego.

9. Osoba niepełnosprawna ma prawo do życia z własną rodziną lub rodziną zastępczą i uczestniczenia w każdej aktywności społecznej, twórczej i rekreacyjnej. Osoba niepełnosprawna nie będzie poddawana różnym formom leczenia w zależności od miejsca zamieszkania, a rodzaj leczenia ma wynikać ze stanu osoby i prowadzić do poprawy jej zdrowia. Jeśli pobyt osoby niepełnosprawnej w wyspecjalizowanych placówkach jest nieunikniony, to znajdujące się tam otoczenie i warunki życia powinny być jak najbardziej zbliżone do normalnego życia osoby w podobnym wieku.

10. Osoba niepełnosprawna ma być chroniona przed wszelkimi formami wykorzystywania, regulacji i traktowania, które mają charakter dyskryminacyjny, poniżający i degradujący.

11. Osoba niepełnosprawna powinna mieć możliwość skorzystania z fachowej pomocy prawnej w sytuacji, kiedy taka pomoc jest niezbędna do ochrony jej osoby i mienia. Jeśli prowadzone jest przeciw niej postępowanie sądowe, w zastosowanej procedurze prawnej należy w pełni uwzględnić fizyczny i umysłowy stan osoby.

12. Organizacje osób niepełnosprawnych mogą być przydatne w konsultacjach we wszystkich sprawach dotyczących praw osób niepełnosprawnych.

13. Osoby niepełnosprawne, ich rodziny i społeczności będą, przy użyciu właściwych środków przekazu, dokładnie informowane o prawach zawartych w tej Deklaracji.