Informator ZUS: kto może otrzymać rentę socjalną?

Jeżeli nie możesz pracować ze względu na stan zdrowia, to sprawdź, czy spełniasz warunki, aby otrzymać rentę socjalną.

Komu przysługuje?

Rentę socjalną możesz otrzymać, jeżeli spełniasz łącznie następujące warunki:

1. Jesteś osobą pełnoletnią, czyli masz ukończone 18 lat, albo jesteś kobietą, która wyszła za mąż po ukończeniu 16 lat.
2. Lekarz orzecznik ZUS albo komisja lekarska ZUS wyda Ci orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
   • przed ukończeniem 18. roku życia,
   • w trakcie nauki (także podczas wakacji lub urlopu dziekańskiego):
     • w szkole lub w szkole wyższej – zanim skończyłeś 25 lat,
     • w szkole doktorskiej, na studiach doktoranckich lub podczas aspirantury naukowej.

Jeśli masz nieruchomość rolną, dostajesz rentę rodzinną lub jesteś cudzoziemcem, to aby otrzymać rentę socjalną, musisz spełnić dodatkowe warunki. Jeśli jesteś:

• właścicielem albo posiadaczem nieruchomości rolnej – dodatkowe warunki: powierzchnia Twoich użytków rolnych nie może przekraczać 5 ha przeliczeniowych.
• współwłaścicielem nieruchomości rolnej – dodatkowe warunki: Twój udział w nieruchomości rolnej nie może przekraczać 5 ha przeliczeniowych.
• uprawniony do renty rodzinnej – dodatkowe warunki: Twoja renta rodzinna nie może przekraczać 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (od 1 marca 2019 r. kwota graniczna wynosi 2200 zł).
• cudzoziemcem – dodatkowe warunki: musisz spełnić jeden z poniższych warunków:
  • mieć kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy” (nie dotyczy to osób, które uzyskały zezwolenie na pracę w państwach Unii Europejskiej [UE] na okres do 6 miesięcy, zostały przyjęte na studia lub do pracy sezonowej, mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy),
  • mieszkać w Polsce i mieć:
    • zezwolenie na pobyt stały,
    • zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
    • zezwolenie na pobyt czasowy, na przykład w związku z Twoją pracą lub nauką w Polsce,
    • status uchodźcy albo ochronę uzupełniającą,
    • prawo pobytu albo prawo stałego pobytu oraz być obywatelem albo członkiem rodziny obywatela państwa członkowskiego UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Szwajcarii.

Kiedy nie przysługuje renta socjalna?

Nie otrzymasz renty socjalnej, jeśli masz prawo do:

• emerytury,
• uposażenia w stanie spoczynku,
• renty z tytułu niezdolności do pracy,
• renty inwalidzkiej,
• renty strukturalnej,
• zasiłku przedemerytalnego,
• świadczenia przedemerytalnego,
• nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
• jakiegokolwiek świadczenia rentowego z zagranicznej instytucji.

Na jaki czas przyznawana jest renta socjalna?

Jeżeli spełnisz wszystkie niezbędne warunki, możesz otrzymać rentę socjalną:

• na stałe – gdy Twoja całkowita niezdolność do pracy jest trwała,
• na czas określony – gdy Twoja całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Jakie masz obowiązki wobec ZUS?

Gdy pobierasz rentę socjalną, powinieneś niezwłocznie powiadomić ZUS o:

• podjęciu zatrudnienia lub pozarolniczej działalności gospodarczej,
• wysokości osiąganego przychodu (a także o każdej zmianie tej wysokości),
• zmianie danych (np. adresu zamieszkania, nazwiska, numeru rachunku bankowego),
• tymczasowym aresztowaniu lub o odbywaniu kary pozbawienia wolności (powinien powiadomić nas o tym również dyrektor aresztu lub zakładu karnego, do którego trafisz),
• nabyciu gospodarstwa rolnego.

Jeśli będziesz osiągać przychód w kwocie wyższej niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za kwartał kalendarzowy, zawiesimy prawo do renty socjalnej za miesiąc, w którym przekroczysz ten przychód. Kwotę aktualnego progu zarobkowego znajdziesz na stronie: www.zus.pl w zakładce: Baza wiedzy/składki, wskaźniki, odsetki/Wskaźniki/Renta socjalna.

Tymczasowe aresztowanie lub odbywanie kary pozbawienia wolności powoduje utratę prawa do renty socjalnej.

Kiedy złożyć dokumeny?

Złóż wniosek o rentę socjalną:

• w miesiącu, w którym osiągniesz pełnoletność,
• jak najszybciej – jeśli już jesteś osobą pełnoletnią.

Zasady renty socjalnej, gdy pobierasz rentę rodzinną

Jeżeli ubiegasz się o rentę socjalną i jednocześnie masz prawo do renty rodzinnej, której wysokość nie przekracza 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (od 1 marca 2019 r. kwota graniczna wynosi 2200 zł), to przysługuje Ci prawo do obydwu tych świadczeń.

Łączna kwota renty rodzinnej i socjalnej nie może jednak przekraczać kwoty granicznej.

Jeżeli przekroczysz tę kwotę, to obniżymy Ci wysokość renty socjalnej. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (od 1 marca 2019 r. – 110 zł).

Renta socjalna nie przysługuje Ci, jeżeli kwota Twojej renty rodzinnej przekracza kwotę graniczną. W takim przypadku będziemy wypłacać Ci tylko rentę rodzinną.

Materiał przygotowany przez:

Artykuł pochodzi z numeru 2/2019 magazynu „Integracja”.

Zobacz, jak możesz otrzymać magazyn Integracja.

Sprawdź, jakie tematy poruszaliśmy w poprzednich numerach (w dostępnych PDF-ach).