Czy jako żona mogę wnioskować o jakiś zasiłek?

Dzień dobry. Mój mąż uzyskał stopień niepełnosprawności umiarkowany w wieku 20 lat. Symbol 10-N. I czy w związku z tym mogę wnioskować o otrzymanie dla mnie jako żony zasiłku pielęgnacyjnego bądź specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Szanowna Pani,

Zgodnie z art. 17 ust 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

1. matce albo ojcu,
2. opiekunowi faktycznemu dziecka,
3. osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
4. innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności

- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Ponadto świadczenie przysługuje jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:

1. nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
2. w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

W myśl art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Jednakże zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z siedzibą w Krakowie z dnia 27 czerwca 2013 r., III SA/Kr 1205/12 przesłanka negatywna, ujęta w art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, nie dotyczy małżonka osoby wymagającej opieki, spełniającego określone w art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych wymogi do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego, ale odnosi się do krewnych osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności, którzy ubiegaliby się o świadczenie pielęgnacyjne (lub już je otrzymują) w sytuacji, gdy osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim. Ma to uzasadnienie w przekonaniu ustawodawcy, że zobowiązanym do opieki nad osobą tego wymagającą powinien być w pierwszej kolejności małżonek, chyba że sam jest niepełnosprawnym w stopniu znacznym.

Wskazuję również, iż  z racji opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną opiekun może otrzymywać świadczenie w postaci specjalnego zasiłku opiekuńczego. Specjalny zasiłek opiekuńczy uregulowany  jest w art. 16a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Przysługuje on osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny - czyli m. in. pokrewieństwo 1 i 2 stopnia (np. dzieci – rodzice, rodzeństwo) a także małżonkom, jeżeli nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad osobą niepełnosprawną. Osoba wymagająca opieki musi legitymować się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Jeżeli Pani mąż posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym będzie to przeszkodą formalną do otrzymania świadczenia.

Aby uzyskać wiążące informacje w Pani indywidualnej sprawie uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego/specjalnego zasiłku opiekuńczego, zalecam bezpośredni kontakt z organem właściwym w sprawie świadczenia (właściwy miejscowo ośrodek pomocy społecznej), w celu ustalenia możliwości uzyskania świadczenia (lub może dodatkowo innego wsparcia np. usługi opiekuńcze). Zawsze zalecam złożenie pisemnego zapytania do organu zawierającego opis stanu faktycznego.

Więcej o świadczeniu pielęgnacyjnym i o tym, kto może je otrzymać.

Więcej o tym, komu przysługuje specjalny zasiłek opiekuńczy.

Z poważaniem,

dr Michał Urban, radca prawny