Świadczenie za opiekę nad mężem

Mój mąż ma niedowład czterokończynowy. Jest po trzech operacjach guza mózgu. Ma znaczny stopień niepełnosprawności i niezdolność do samoegzystencji. Ja jestem na świadczeniu rehabilitacyjnym na kręgosłup, które właśnie mi się kończy. Do tej pory miałam umowę o pracę, ale na tę chwilę nie mogę wrócić do pracy, ponieważ muszę opiekować się mężem. Czy mogę starać się o świadczenie opiekuńcze na męża, to wyższe i jak to zrobić.

Szanowna Pani,

w tej sytuacji mogłaby Pani ubiegać się o specjalny zasiłek opiekuńczy pod warunkiem rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad mężem. Osoba wymagająca opieki powinna legitymować się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Oprócz tego specjalny zasiłek opiekuńczy jest uzależniony od dochodu rodziny. Aby otrzymać omawiane wsparcie, dochód w Państwa rodzinie nie może przekroczyć kwoty 764 zł. Wysokość zaś tego zasiłku wynosi obecnie 620 zł. Szczegółowe informacje na temat tego zasiłku uzyskają Państwo w urzędzie gminy lub w ośrodku pomocy społecznej.

Z kolei istnieje także świadczenie pielęgnacyjne (niezależne od dochodu i wynoszące obecnie 1583 zł ). O to świadczenie mogą ubiegać się matka lub ojciec, opiekun faktyczny dziecka lub osoba, będąca rodziną zastępczą spokrewnioną, o ile nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu podjęcia opieki nad poważnie niepełnosprawnym członkiem rodziny.

Warunkiem przyznania świadczenie pielęgnacyjnego jest m.in. to, aby niepełnosprawność tej osoby powstała:

• nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
• w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

W praktyce powołując się na w/w warunki odmawia się przyznania tego świadczenia małżonkom i innym opiekunom osób dorosłych.

Warto jednak wspomnieć, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt: K 38/13 stwierdził, że różnicowanie prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad dorosłą osobą niepełnosprawną ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

W praktyce zdarza się, iż opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych ubiegają się o świadczenie pielęgnacyjne, które jest bardziej korzystne niż specjalny zasiłek opiekuńczy. Zdarza się, że uzyskują korzystne orzeczenia sądowe (I SA/Wa 1777/15 - Wyrok WSA w Warszawie z 2016-01-27), ale nie zawsze jest to reguła. Jeśli wystąpi Pani o  ten rodzaj wsparcia, a zapewne konieczne będzie wstąpienie na drogę sądową, to w postępowaniu sądowym w II instancji warto byłoby skorzystać z pomocy prawnej.

Podstawa prawna obu świadczeń (specjalnego zasiłku opiekuńczego i świadczenia pielęgnacyjnego): Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2015.114). W niej zawarte są szczegółowe warunki otrzymania wsparcia.

Z poważaniem,

Anita Siemaszko, prawnik