Planty

Trasa 5

Planty krakowskie to jeden z niewielu istniejących w Europie parków, założonych w miejscu wyburzonych latach 1810-1814 murów obronnych. Zajmują ok. 20 hektarów i ciągną się ponad 4 kilometry.

W II połowie XIX w. posadzono kasztanowce i topole, a nawet pochodzące z ciepłych krajów rośliny, dzięki czemu Planty nabierały trochę egzotycznego charakteru. Wytyczono także alejki boczne oraz założono placyki zabaw.

Do wybuchu II wojny światowej Planty były miejscem bardzo zadbanym - funkcjonowali nawet "plantowi" ogrodnicy. Do dewastacji doszło podczas okupacji - hitlerowcy wycięli krzewy i zrabowali żelazne ogrodzenia.

Po wojnie starano się jedynie nie dopuścić do totalnej dewastacji. Nie myślano o odnowieniu Plant; taki stan trwał zresztą ponad pół wieku. Przywracanie świetności Plantom rozpoczęto wreszcie w I989 roku, według projektu prof. Janusza Bogdanowskiego.

Od Plant możecie zacząć poznawanie miasta lub na nich zakończyć turystyczne peregrynacje. Możecie także w każdej chwili i o każdej porze roku powracać, aby podziwiać 8 ogrodów okalających Stare Miasto, których nazwy odnoszą się do zabytków architektury bądź instytucji (Ogrody: przy Dworcu, Barbakanie, Floriance, Pałacu Sztuki, Uniwersytecie, Wawelu, Stradomiu, Gródku).

Zapraszamy na chwile romantycznego zamyślenia.

Zaczynamy od Barbakanu, jako punktu orientacyjnego. Oczywiście, spacer krakowskimi Plantami można zacząć od dowolnego miejsca - każda z ulic wychodzących z Rynku do nich dochodzi. Na proponowanych trasach kilkakrotnie o tym wspominamy.

Jesteśmy przy Barbakanie i kierujemy się w prawo - wzdłuż murów z Bramą Floriańską. Po prawej stronie alei głównej Plant zwracamy uwagę na pomniki. Niektóre ukryte są wśród drzew, skwerów i zaułków, tak że latem niemal ich nie widać. Po lewej zaś stronie alei umieszczone są tablice informujące o niegdysiejszych basztach i bramach w murach miasta. Idąc Plantami, mijamy wiele obiektów (opisanych już przy innych trasach), które od tej strony robią imponujące wrażenie, zwłaszcza ze względu na obronny charakter murów.
Kilka metrów za Barbakanem mijamy pomniki jednego z tzw. krajowych romantyków.

Pomnik Józefa Bohdana Zaleskiego

ul. Basztowa, Kraków

Historia: Rok powstania: 1886
Pomnik, malowniczo usytuowany w wyjątkowo zadbanym miejscu, przy fontannie, mostku i wyspie z brzozami, poświęcony jest poecie tworzącemu w okresie romantyzmu, uczestnikowi powstania listopadowego i emigrantowi, piewcy Ukrainy, autorowi ballad i dumek o ukraińskiej sielance.
Rzeźba autorstwo Piusa Welońskiego powstała w Rzymie. Przedstawia legendarnego Bojana, harfiarza ukraińskiego, w towarzystwie małego chłopca.
Bogdan Zalewski przez współczesnych ceniony na równi z Adamem Mickiewiczem, dziś jest poetą zapomnianym.
Dostępność: Uwaga na krawężniki przy przejściach dla pieszych.
Okolica/Dojazd: Pomnik na Plantach - na odcinku ul. Basztowej, od Barbakanu, obok sadzawki z fontanną.
Parkowanie: przed Teatrem im. J. Słowackiego - ul. Szpitalna/pl. św. Ducha. Odległość od parkingu: 500 m.
Dojazd autobusami nr 124, 152, 192, 502, tramwajami nr 1, 3, 6, 7, 8, 10, 13, 18, 19, 24, przystanek - Basztowa LOT.

Spacerując Plantami, zwracajmy też, w miarę możliwości, uwagę na prawo, za ruchliwą ulicę. Przedstawiamy Wam kilka obiektów poza głównymi trasami zwiedzania, o których warto wiedzieć. Za Barbakanem, po drugiej stronie ul. Basztowej rozpościera się plac Matejki z imponującym Pomnikiem Grunwaldzkim i Grobem Nieznanego Żołnierza.

Pomnik Grunwaldzki

pl. Matejki, Kraków

Historia: Rok powstania: 1910
Pomnik został ufundowany przez pianistę i kompozytora, Ignacego Paderewskiego i odsłonięty w 500. rocznicę zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem. Stworzył go Antoni Wiwulski. W centralnym miejscu, najwyżej na cokole usytuowany jest król Jagiełło spinający konia, niżej, przed nim, stoi książę Witold wsparty na mieczu, po bokach polscy i litewscy rycerze. U stóp cokołu - powalony wielki mistrz krzyżacki.
Pomnik zniszczyli hitlerowcy od razu we wrześniu 1939 roku, a odbudowano go w 1976 roku.
Przed Pomnikiem Grunwaldzkim znajduje się krakowski Grób Nieznanego Żołnierza, upamiętniający bohaterów wojen światowych.
Dostępność: Pomnik jest dobrze widoczny z pl. Matejki, do niego 1 stopień.
Okolica/Dojazd: Niemal naprzeciw Barbakanu, po drugiej stronie ul. Basztowej, przy Akademii Sztuk Pięknych, w pobliżu kościoła św. Floriana. Dojazd autobusami nr 124, 152, 192, 502, tramwajami nr 1, 3, 6, 7, 8, 10, 13, 18, 19, 24; przystanek - Basztowa LOT.

Za ulicą Sławkowską mijamy pomnik poświęcony parze królewskiej - dobrodziejom Krakowa, a przede wszystkim Uniwersytetu.

Pomnik Jadwigi i Jagiełły

ul. Basztowa, Kraków

Historia: Rok powstania: 1886
Pomnik postawiony w 1886 roku na pamiątkę 500. rocznicy unii polsko-litewskiej zawartej w Krewie, chrztu i koronacji. Królewska para stojąca naprzeciw siebie, wpatrzona w siebie i połączona uściskiem dłoni przypomniała rodakom najświetniejsze momenty historii. Taka była wymowa uroczystości, podczas której pomnik uroczyście odsłonięto. Zaprojektował go Karol Knaus, a wykonał w Rzymie Oskar Sosnowski.
Okolica/Dojazd: Dojazd autobusami nr 124, 152, 192, 502, tramwajami nr 1, 3, 6, 7, 8, 10, 13, 18, 19, 24; przystanek - Basztowa LOT.

*****
Kilka krakowskich legend wiąże się z królową Jadwigą. Jedna z nich opowiada o dobrym sercu królowej. Pewnego razu, gdy wracała z dwórkami ze spaceru, przystanęła przy budowniczych kościoła na Piasku (oo. karmelitów). Usłyszała, że powodem smutku jednego z nich jest bieda i choroba żony, więc podarowała mu drogocenną klamrę ze swego płaszcza.
Po odejściu królowej murarze zobaczyli odciśnięte w kamieniu jej stopę. Na pamiątkę spotkania wmurowali ten kamień w ścianę kościoła. Tkwi tam dotąd, osłonięty siatką.

*****

Po przeciwnej stronie ulicy, przy ul. Długiej stoi słynny Dom Pod Globusem, powstały na początku XX w., obecnie siedziba Wydawnictwa Literackiego. Jest to wybitny obiekt architektury modernistycznej - z portalem rzeźbionym przez Konstantego Laszczkę i salą posiedzeń projektowaną przez Józefa Mehoffera, zainspirowanego sztuką ludową. Budynek wieńczy globus na wieży w narożniku. Ulica Długa prowadzi po około 1000 m do targowiska Nowy Kleparz (dostosowanego - z podjazdem, parkingiem i toaletą).
Na Plantach mijamy kolejny pomnik - wzniesiony ku czci Juliusza Słowackiego.

Pomnik Lilli Wenedy

ul. Basztowa, Kraków
Historia: Rok powstania: 1885
Pomnik ufundowany przez doktora Henryka Jordana - lekarza przyjaciela dzieci i młodzieży, założyciela rekreacyjnych ogrodów.
Usytuowany jest w samym narożniku ogrodu. Przedstawia tytułową bohaterkę dramatu Juliusza Słowackiego, grającego na harfie.
Dostępność: Uwaga na krawężniki na przejściach.
Okolica Dojazd: Na Plantach - przy ul. Basztowej u wylotu Garbarskiej - w kierunku ul. Dunajewskiego, na niewielkim skwerze. Dojazd autobusami nr 124, 152, 192, 502, tramwajami nr 1, 3, 6, 7, 8, 10, 13, 18, 19, 24; przystanek - Basztowa LOT.

Kontynuujemy spacer, przecinając wylot uliczki św. Tomasza. Naprzeciwko Pałacu Sztuki, nobliwej krakowskiej galerii, widzimy następny pomnik, nieprzypadkowo tu właśnie usytuowany.

Pomnik Artura Grottgera

ul. Dunajewskiego, Kraków
Historia: Rok powstania: 1903
Pomnik powstał ze składek artystów polskich. Był hołdem dla wielkiego malarza, autora niezrównanych patriotycznych cyklów: Warszawa I i II, Polonia i Lithuania, poświęconych powstaniu styczniowemu i narodowej martyrologii.
Pod popiersiem dłuta Wacława Szymanowskiego, przedstawiającym zadumanego malarza, ekspresyjna płaskorzeźba.
Dostępność: Uwaga na krawężniki na przejściach.
Okolica/Dojazd: Dojazd tramwajami nr 4, 8, 13, 24, autobusami nr 124, 152, 192, 502; przystanek - Bagatela.

Z Pałacem Sztuki sąsiaduje przez ulicę Basztową - Teatr "Bagatela", scena z blisko stuletnią tradycją, na której dominuje tzw. repertuar lekki. Grane są sztuki współczesne autorów polskich i obcych.

Teatr "Bagatela"

ul. Karmelicka 6, Kraków
tel.: 0*12 422 66 77, 422 26 44
www.bagatela.krakow.pl
e-mail: info@bagatela.krakow.pl

Anegdotyczna jest historia nazwy teatru. Tadeusz Boy-Żeleński, zastanawiając się z przyjaciółmi nad nazwą dla nowo powstającego teatru, miał się zadumać i powiedzieć: "Wymyślić nazwę dla teatru, ot, bagatela". I słowo to, ku zdumieniu autora, spodobało się wszystkim.

Historia: Rok powstania: 1919
Teatr "Bagatela" działa w Krakowie od ponad 80 lat - powstał jesienią 1919 roku, na fali wielkiej popularności paryskich teatrów rewiowych z przełomu wieku. Wzorowany na nich, utrzymywał w latach międzywojennych linię repertuaru lekkiego, z przewagą współczesnej komedii i farsy.

Po II wojnie światowej, w 1945 roku, dyrekcję artystyczną objęła Maria Billiżanka, znakomita animatorka teatru dziecięcego i młodzieżowego. Tworzyła repertuar dla dzieci z udziałem młodych ludzi (jako kilkuletni chłopiec debiutował na deskach tego teatru Roman Polański, nieco później Zofia Kucówna, tuż po ukończeniu studiów w krakowskiej PWST). Angażowała do współpracy najlepszych twórców tamtych lat (m.in. scenograf: Andrzeja Pronaszkę, Karola Frycza, Andrzeja Stopkę, reżyserów: Iwona Galla, Wilama Horzycę).

Lata 60. zapisały się w pamięci widzów dzięki znakomitej dyrekcji Haliny Gryglaszewskiej, która zmieniła nieco profil teatru adresując go głównie do publiczności dorosłej. Debiutowali pod jej skrzydłami znakomici polscy aktorzy: Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Jerzy Trela, Elżbieta Karkoszka, Zdzisław Wardejn, Olgierd Łukaszewicz, Jerzy Fedorowicz.
Kolejni dyrektorzy artystyczni kontynuowali linię repertuarową mieszczącą się w pojęciu teatru popularnego, z przewagą klasycznych i współczesnych komedii polskich i światowych.

Dzisiaj Teatr "Bagatela", nie rezygnując z widza dorosłego, kieruje się przede wszystkim ku młodemu pokoleniu. W repertuarze sztuki znakomitych autorów: I. Turgieniwa, W. Gombrowicza, J. Słowackiego, B. Slade'a, R Cooney'a a dla najmłodszych widzów A.A. Milne'a.
Bilety: Normalne i ulgowe.
Wejście: Najlepiej poprosić o otwarcie drzwi wejściowych bezpośrednio z sali teatralnej na ul. Krupniczą. Liczba stopni: 3. Szerokość drzwi: 90 cm. Możliwość zajęcia miejsca przy dowolnym rzędzie (możliwość zawrócenia w szerszych miejscach).
Toaleta: Brak dostępnej toalety - schody.
Okolica/Dojazd: Parkowanie przy ul Krupniczej. Dworzec w odległości 3 km. Rynek - 2 km. Dojazd tramwajami nr 4, 8, 13, 14, 24 przystanek - Bagatela.

Przechodzimy ul. Szewską i św. Anny, kierując się w lewą stronę, ku drzewom okalającym najstarsze budynki uniwersytetu. Stoi przy nich pomnik największego polskiego astronoma.

W roku 1932 lub 1933 pod koniec czerwca, koło godzin 10 w nocy, nawiedził Planty potworny huragan. Trwał on bardzo krótko, może 5-10 minut, co jednak wystarczyło na powalenie około 200 drzew na całym obszarze ogrodu. Takiego zniszczenia jeszcze nigdy w ciągu swego stuletniego istnienia Planty nie doznały. Główne aleje były tak zatarasowane połamanymi drzewami, że o przejściu mowy nie było. Kilka tygodni trwało usuwanie leżących kloców i pni, i dopiero po dwóch miesiącach przywrócono ogród do normalnego wyglądu.

Pomnik Mikołaja Kopernika

ul. Podwale, Kraków

Historia: Rok powstania: 1900
Początkowo pomnik stał na dziedzińcu Collegium Maius. Przedstawia astronoma jako scholara Akademii Krakowskiej, młodego, z rozwianym włosem, trzymającego astrolabium. Być może w zamyśle artysty - Cypriana Godebskiego, cokół pomnika miał być jednocześnie fontanną - przypatrzcie się, a zobaczycie ślady po wlewkach.
W 1953 roku, podczas przebudowy Collegium Maius, przeniesiono pomnik na obecne miejsce, czyli przed Kolegium Witkacego.
Okolica/Dojazd: Na Plantach - przy Gołębiej, tuż obok budynku Collegium Novum. Odległość od parkingi: 200 m. Parkowanie: Przy końcu ul. św. Anny, prawie przy samym Rynku. Dojazd tramwajami nr 4, 8, 13, 14, 24 przystanek - Teatr Bagatela.

U wylotu ul. Jagiellońskiej możecie obejrzeć usytuowaną na wysokiej kolumnie figurę Matki Boskiej  z XVIII w. Jest ona otoczona szczególną czcią przez krakowian.

Figura Matki Boskiej Łaskawej

ul. Jagiellońska, Kraków
Historia: Późnobarokowa figura wiąże się z kultem Matki Boskiej Łaskawej, która miała w XV w. uratować mieszkańców Faenzy przed zarazą.
W Krakowie kult ten wiąże się z pokonaniem zarazy w latach 1707-1709. Przy tym, pochodzącym z dawnego cmentarza przy kościele Mariackim, wizerunek nieustannie płoną świece i leżą kwiaty.
Dostępność: Uwaga na krawężniki na przejściach. Nawierzchnia równa, asfaltowa.
Okolica/Dojazd: Dojazd tramwajami nr 4, 8, 13, 14, 24, przystanek - Teatr Bagatela.

Przechodzimy dalej Plantami obok kościoła św. Norberta, przy ul. Wiślnej, potem mijamy Franciszkańską ze stojącym na rogu Pałacem Arcybiskupim i klasztorami zabudowaniami oo. franciszkanów.
Kierując się w stronę ul. Kanonicznej, dostrzegamy front Filharmonii Krakowskiej. Dochodzimy też do ukrytego w zaroślach pomnika.

Grażyna to po litewsku: "odważna". Imię to stworzył Adam Mickiewicz i na stałe weszło do polskiego kalendarza imion.

Pomnik Grażyny i Litawora

ul. Straszewskiego, Kraków

Historia: Rok powstania: 1884
Autor Alfred Daun. Pomnik bohaterów Miczkiewiczowskiej powieści poetyckiej. Grażyna, przedstawia tytułową bohaterkę i jej męża, litewskiego księcia. W utworze Grażyna obroniła honor księcia, gdyż nie pogodzona z jego polityką wobec Krzyżaków, wydała im bitwę i sama podczas niej zginęła. Zdruzgotany Litawor zginął śmiercią samobójczą, rzucając się na płonący pogrzebowy stos.
Pomnik powstał dla uczczenia Adama Mickiewicza.
Dostępność: Uwaga na krawężniki przy przejściach.
Okolica/Dojazd: Parkowanie: Przy końcu ul. św. Anny, prawie przy samym Rynku.
Dojazd autobusami nr 103, 502; tramwajami nr 1, 2, 6, 7, 8, 18 przystanek - Filharmonia.

Jesteśmy w takim miejscu Plant, że możemy przyjrzeć się fasadzie Filharmonii, o której ostatnio w Krakowie głośno i to bynajmniej nie z artystycznych powodów.

Filharmonia im. Karola Szymanowskiego

ul. Zwierzyniecka 1, Kraków
tel.: 0*12 422 94 77, 429 14 38
www.filharmonia.dnd.com.pl
e-mail: pfk@filharmonia.dnd.com.pl

Historia: Rok Powstania: 1928-1930 (budynek); 1945 - Filharmonia.
Budynek zamyka ulice Starszewskiego i Zwierzyniecką. W architekturze nawiązuje do wiedeńskiego baroku. Fasadę frontową ma lekko wklęsłą i nakrytą malowniczym mansardowym dachem. Jest to dawny Katolicki Dom Ludowy, w ostatnich latach odzyskany przez Kościół (jako własność).
Oferta repertuarowa Filharmonii jest bardzo bogata: organizowane są koncerty symfoniczne i kameralne, koncerty dyplomowe absolwentów Akademii Muzycznej, czasem występuje krakowski kwartet "Grupa MoCarta" - "traktujący muzykę poważną z ironią, ale i z pewnością, że się nie obrazi", organizowane są koncerty nadzwyczajne.
Bilety: Normalne i ulgowe.
Wejście: Poziom zerowy. Szerokość drzwi; 150 cm. Przy wejściu spora nierówność chodnika.
Wnętrze: Kasa przy wejściu. Osoby na wózkach płacą bilety ulgowe. Możliwość zajęcia miejsca przy dowolnym rzędzie (możliwość zawrócenia w szerszych miejscach). Życzliwa obsługa. W przypadku szerszego wózka trzeba otworzyć drugie skrzydło drzwi. Szatnia w piwnicy - trzeba prosić obsługę o pomoc przy oddaniu okrycia.
Toaleta: Dostępna. Szerokość drzwi: 80 cm.
Okolica/Dojazd: Odległość od parkingu: 100 m. Dojazd autobusami nr 103, 502; tramwajami nr 1, 2, 6, 7, 8, 18 przystanek - Filharmonia.

Przecinamy ul. Poselską, przy której mijamy mur otaczający ogrody najstarszego Muzeum Archeologicznego w Polsce. Na murze widnieje tekst apelu Henryka Jabłońskiego, przewodniczącego Rady Państwa PRL, o ratowanie zabytków Krakowa.

Muzeum Archeologiczne

ul. Senacka 3, Kraków
tel.: 0*12 422 7I 00
Czynne: pon.-śr.: 9-14; czw. 14-18; pt.-niedz. 10-14

Historia: Muzeum założono w I850 roku przy ówczesnym Towarzystwie Naukowym Krakowskim. Wśród eksponatów dominują dary. Jest tu słynny posąg Światowida, wydobyty w 1848 roku z rzeki Zbrucz (kopia stoi u stóp Wawelu). Kamienny posąg słowiańskiego bóstwa nadal stanowi zagadkę dla uczonych. Ponadto w Muzeum można oglądać: kolekcję ceramiki malowanej, z Podola z okresu neolitu (3500-1700 r .p.n.e.), zabytki z Egiptu i Azji Mniejszej, zakupione przez żołnierzy armii Andersa na Bliskim Wschodzie. W 1904 roku przekazano zabytki będące w posiadaniu rodu Sapiehów. Są też wykopaliska z czasów prehistorycznych z ziem polskich: wśród nich wyroby garncarskie i metalowe, słynny skarb słowiański - żelazne płacidła, sztabki z otworem z jednej strony, znalezione podczas prac renowacyjnych z kamienicy na Okole w 1979 roku.
Bilety: Normalne i ulgowe.
Wejście: Szerokość wejścia. 100 cm. 3 stopnie.
Toaleta: Niedostępna. W piwnicy.
Okolica/Dojazd: Dojazd autobusami nr 103, 502; tramwajami nr 1, 2, 6, 7, 8, 18 przystanek - Filharmonia.

Nieopodal muzeum, w 1985 roku, odsłonięto popiersie pisarza, lekarza, tłumacza i satyryka - autora tekstów do kabaretu "Zielony Balonik"

Popiersie Tadeusza Boya-Żeleńskiego

ul. Westerplatte, Kraków

Historia: Rok powstania: 1985
Otulony zielenią pomnik wyrzeźbił Edward Krzak.
Tadeusz Boy-Żeleński to barwna postać Krakowa, ale też wybitny tłumacz literatury francuskiej. Zawdzięczamy mu doskonałe do dziś dzień tłumaczenia Cervantesa, Balzaka, Moliera, Rabelaisa. Był lekarzem z wykształcenia, i choć szybko porzucił praktykę, zasłynął akcją "Kropla mleka", utworzoną na wzór francuski, w której bezpłatnie, propagował higienę i zdrowe żywienie niemowląt, udzielał rad młodym matkom.

Trzyletnią akcję sfinansowała księżna Teresa Lubomirska.
Boy-Zieleński był niezrównanym autorem tekstów do kabaretu "Zielony Balonik" w "Jamie Michalika". Słynął z ciętego dowcipu, odwagi w podejmowaniu kwestii obyczajowych i "odbrązowywania" znanych i uznanych życiorysów.

Jego żoną była Zofia Pareńska - pierwowzór postaci Zosi z Wesela Stanisława Wyspiańskiego. To Boy właśnie napisał artykuł "Plotka o Weselu", w którym rozszyfrował i upublicznił genezę dramatu i prototypy postaci.
Dostępność: Uwaga na krawężniki przy przejściach przez ulice.
Okolica/Dojazd: W pobliżu ul. Senackiej, dojazd autobusami nr 103, 502, tramwajami 1, 6, 8, 9, 18; przystanek - Filharmonia.

Tadeusz Boy-Zieleński w jednym ze swych kupletów wykpiwał krakowskie jubileusze:
"Podam tu więc przepis cały.
By wszedł do krakowskich kronik
Na ten jubel tak wspaniały
Jak: "rękawka" lub "lajkonik".

Bierze się do tego celu
Tęgiego starego pryka
Sadza się go na fotelu
siarczyście się go tyka (...)"

Po prawej stronie, na wysokości Wawelu, wznosi się neogotycki gmach Arcybiskupiego Seminarium Duchownego (ul. Podzamcza 8), którego najwybitniejszym uczniem, a potem i profesorem był obecny papież, Jan Paweł II. Pomiędzy budynkami seminarium a stojącym naprzeciwko pałacykiem Maurycego Straszewskiego (przedszkole) stoi jedno z licznych w Krakowie dzieł Bronisława Chromego. Kamienna rzeźba "Sowy", powstała w 1961 roku.

Planty kiedyś otaczały też Wawel, na którego południowym stoku założono nieistniejące już, niestety, winnice i sady brzoskwiniowe. By zaś podkreślić miejski charakter ogrodu, niewielkie ogrodzenia chroniące trawniki malowano na biało i niebiesko - w barwy miasta. U stóp Wawelu kierujemy się na drugą stronę Plant, w lewo, do ulic Podzamcze i św. Idziego, aby potem wzdłuż ulic św. Gertrudy i Westerplatte, by dojść z powrotem do Barbakanu. Wśród wysokich drzew dostrzegamy budynek hotelu "Royal". To znak, że zaraz po minięciu wylotu ulicy Grodzkiej możemy skręcić w lewo, i pójść dalej szeroka asfaltową alejką. Z lewej strony mijamy zabudowania klasztorne ss. klarysek i bernardynek - można zobaczyć wybudowane w ich mury trzynastowieczne fragmenty obwarowań miejskich. Przy alejce bocznej usytuowano pomnik płk. Narcyza Wiatra-Zawojnego, komendanta VI okręgu Batalionów Chłopskich, zastrzelonego w 1946 roku przez UB. Autorem kompozycji rzeźbiarskiej jest Bronisław Chromy.
Zbliżamy się do Gródka - części miasta powstałej w XVII w. Na lewo wysoki długi (86 m) mur, okalający zabudowania ul. Kopernika, która po około 1000 m doprowadzi do Ogrodu Botanicznego.

Ogród Botaniczny

ul. Kopernika 27, Kraków
tel.: 0*12 421 02 77
Czynne: 9-19; szklarnie: codziennie z wyjątkiem
piątku 10-13; niedz. 11-17
Muzeum dla indyw. tylko w niedziele 9-16; wycieczki pon.-pt.: 10-15

Historia: Rok powstania: 1783
Najstarszy w Polsce Ogród Botaniczny zajmuje 10 ha. Powstał dzięki inicjatywie Hugona Kołłątaja na terenie jurydyki Wesoła. Gdy w 1791 roku dojrzał go pierwszy banan, przesłano go królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, do Warszawy. Ogród przetrwał wszystkie burze dziejowe, należy do Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Na terenie Ogrodu szczególnie cenne są m.in. dwa kompleksy szklarni udostępnionych zwiedzającym, trzy stawy z roślinnością wodną i bagienną, alpinaria z roślinnością górską oraz arboretum (kolekcja drzew i krzewów), trzy palmiarnie, blisko 600-letni dąb zwany Jagiellońskim.

Ogród ma 6000 różnych okazów, a wśród nich: cypryśnik błotny, miłorząb dwuklapowy i metasekwoję chińską, zwaną żywą skamieliną, gdyż do 1941 roku znała jedynie jej kopalne szczątki.
Miejsce jest urokliwe, zwłaszcza latem. Można odpocząć, znaleźć spokój i ciszę, wynająć przewodnika, który wyjaśni pochodzenie obco brzmiących nazw. Najlepszą porą na zwiedzanie jest przełom maja i czerwca.

Najwspanialsze okazy roślinne można zobaczyć w tutejszym Muzeum. Na terenie Ogrodu jest też neokasycystyczne Obserwatorium Astronomiczne z 1903 roku, w którym po raz pierwszy w Polsce zainstalowano sejsmograf.
Bilety: Normalne i ulgowe, karta na sezon, oprowadzanie wycieczek.
Wejście: 5 stopni w dół - są prowadnice, ale Ogród na kilku poziomach.
Toaleta: Niedostępna - ciasno. Szerokość wejścia: 60 cm.
Okolica/Dojazd: Ogród jest oddalony od Rynku około 1,2 km. Dojazd autobusami nr 115, 124, 128, 152, 184, 501, 502, 511; tramwajami 2, 4, 5, 9, 10, 11, 14, 15, przystanek - Rondo Mogilskie.

Około 300 m za Teatrem J. Słowackiego, ściślej jego dodatkową sceną, "Miniaturą", w dawnej elektrowni, zobaczymy w bliskim sąsiedztwie kolejne pomniki. W pobliżu stylowa kawiarenka "Zakopianka" (1 stopień, ogródek).

Pomnik Michała Bałuckiego

ul. Basztowa, Kraków

Historia: Rok powstania: 1914
Skromny pomnik komediopisarza Michała Bałuckiego stworzył Tadeusz Błotnicki. Błotnicki był popularnym i chętnie wystawianym twórcom, do naszych czasów przetrwała popularność takich jego komedii jak: Grube ryby i Klub kawalerów. W 1901 roku pisarz zaszczuty przez zjadliwych krytyków popełnił samobójstwo na krakowskich Błoniach.
Okolica/Dojazd: Za Teatrem J. Słowackiego, z tyłu kościoła św. Krzyża. Na Plantach - na rogu przy ul. Basztowej i Westerplatte, niedaleko wejścia z tunelu dworcowego. Dojazd tramwajami nr: 3, 10, 13, 19, 24; przystanek - Dworzec Główny.

Michał Bałucki jest autorem popularnej piosenki: "Góralu czy ci nie żal...". Napisał ją gdy siedział w austriackim więzieniu, w budynku obecnego Muzeum Archeologicznego.
Jego też uznaje się za twórcę i popularyzatora słowa "pipidówka", na określenie zapyziałego i konserwatywnego miasta na głębokiej prowincji.

Przy ul. Westerplatte, już na wysokości Dworca PKP, wznosi się obelisk poświęcony współtwórcy Plant. Należy obejść pomnik z lewej strony, by uniknąć zjazdu i podjazdu przy drodze do dworca.

Pomnik Floriana Straszewskiego

ul. Westerplatte, Kraków

Historia: Rok powstania: 1874
Postawiono ten pomnik na Plantach jako pierwszy. Jest to granitowy obelisk na wysokim cokole, którym uczczono twórcę zielonego ogrodu na miejscu zburzonych murów obronnych miasta i zasypanych fos, Floriana Straszewskiego. Autorem jest Edward Stehilk.
Pomnik jest wyrazem zasług dla inicjatyw Straszewskiego, który już w I830 roku stworzył fundację na rzecz utrzymania Plant. Obelisk powstał "ze składek obywateli i zasiłku miejskiego".
Okolica/Dojazd: Na Plantach - na rogu przy ul. Basztowej i Westerplatte, niedaleko wejścia do tunelu dworcowego. Dojazd tramwajami nr: 3, 10, 13, 19, 24; przystanek - Dworzec Główny.

I tak zatoczyliśmy koło obchodząc krakowskie Stare Miasto. Pokonaliśmy 4 km, jeśli nie zboczyliśmy z alejek. Dzieli nas ok. 200 m od Barbakanu.