Zasiłek opiekuńczy – dla kogo i na jaki czas jest przyznawany?

Osoba, która nie może pracować, bo musi opiekować się chorym dzieckiem albo innym chorym członkiem rodziny, powinna sprawdzić, czy może skorzystać z zasiłku opiekuńczego. Przepisy określają, za ile dni w roku kalendarzowym przysługuje ten zasiłek. Limit zależy m.in. od tego, nad kim sprawowana jest opieka.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobie objętej ubezpieczeniem chorobowym, czyli na przykład pracownikowi, zleceniobiorcy, osobie wykonującej pracę nakładczą czy prowadzącej działalność gospodarczą.

Dla kogo zasiłek na 60 dni?

Zasiłek opiekuńczy przysługuje maksymalnie za 60 dni w roku kalendarzowym w razie opieki nad:

• chorym dzieckiem w wieku do 14 lat;
• zdrowym dzieckiem w wieku do 8 lat, np. z powodu nieprzewidzianego zamknięcia żłobka czy przedszkola, do którego dziecko uczęszcza.

Można skorzystać z zasiłku opiekuńczego z powodu opieki nad dzieckiem własnym, dzieckiem małżonka, dzieckiem przysposobionym, a także dzieckiem przyjętym na wychowanie i utrzymanie.

Dla kogo na 30 dni?

Z zasiłku opiekuńczego maksymalnie za 30 dni w roku kalendarzowym można skorzystać w razie opieki nad:

• dzieckiem niepełnosprawnym, które skończyło 8 lat, ale ma mniej niż 18 lat – w związku z porodem, chorobą albo pobytem w szpitalu małżonka lub rodzica dziecka, który stale opiekuje się tym dzieckiem;
• chorym dzieckiem niepełnosprawnym, które skończyło 14 lat, ale ma mniej niż 18 lat.

Trzydziestodniowy limit dni zasiłkowych przysługuje, jeśli dziecko ma:

• orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami:
  • konieczności stałej albo długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji;
  • konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Ważne!

Limit 30 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym przysługuje łącznie ojcu i matce dziecka niepełnosprawnego. Wynosi on maksymalnie 30 dni także wtedy, gdy w rodzinie jest więcej niż jedno dziecko niepełnosprawne w wieku od 8 lub 14 do 18 lat.

Dla kogo 14 dni?

Osoba, która musi zająć się chorym dzieckiem w wieku powyżej 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny (małżonkiem, rodzicem, rodzicem dziecka, ojczymem, macochą, teściem, dziadkiem, wnukiem, rodzeństwem), może otrzymać zasiłek maksymalnie za 14 dni w roku kalendarzowym. Aby otrzymać zasiłek za czas opieki nad wymienionymi chorymi członkami rodziny, trzeba z nimi mieszkać w czasie choroby.

Niezbędny warunek

Zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeśli nie ma innych osób, które są we wspólnym gospodarstwie domowym i mogą zapewnić opiekę dziecku albo innemu członkowi rodziny. Nie dotyczy to jednak opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat – w takiej sytuacji zasiłek opiekuńczy przysługuje nawet wtedy, gdy inni członkowie rodziny mogliby zapewnić dziecku opiekę.

Członkiem rodziny, który może zapewnić opiekę dziecku lub innemu choremu członkowi rodziny, nie jest jednak:

• osoba całkowicie niezdolna do pracy;
• osoba chora;
• osoba, która ze względu na wiek jest niesprawna fizycznie lub psychicznie;
• osoba, która prowadzi gospodarstwo rolne;
• pracownik odpoczywający po pracy na nocnej zmianie;
• osoba, która prowadzi działalność pozarolniczą;
• osoba niezobowiązana do sprawowania opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeśli odmawia ona sprawowania tej opieki.

Łączny okres wypłaty zasiłku w roku

Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu opieki nad dziećmi i innymi chorymi członkami rodziny (w tym nad dzieckiem w wieku powyżej 14 lat) nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Ten limit nie zależy od:

• liczby dzieci i członków rodziny, którzy wymagają opieki;
• liczby osób uprawnionych do zasiłku.

Natomiast gdy opieka dotyczy wyłącznie dzieci niepełnosprawnych (w wieku od 8 do 18 lat, a gdy są chore – od 14 do 18 lat) i innych chorych członków rodziny (w wieku od 14 lat), łączny okres wypłaty zasiłku wynosi maksymalnie 30 dni.

Przykład

Anna dostała w pierwszej połowie roku zasiłek opiekuńczy za 35 dni, bo opiekowała się chorymi dziećmi w wieku 4 i 8 lat. We wrześniu tego samego roku wystąpiła o wypłatę zasiłku opiekuńczego za 30 dni z powodu opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku 17 lat. Otrzymała zasiłek opiekuńczy tylko za 25 dni, do wyczerpania limitu 60 dni (60 dni minus 35 dni).

Przełom roku

Limit dni, za które przysługuje zasiłek opiekuńczy, trzeba ustalać dla każdego roku kalendarzowego. Oznacza to, że jeśli np. dziecko choruje bez przerwy na przełomie roku, to prawo do zasiłku trzeba ustalić odrębnie dla każdego roku kalendarzowego.

Wysokość zasiłku opiekuńczego

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku (w przypadku pracownika to zwykle 80 proc. średniej pensji z 12 miesięcy). Zasiłek przysługuje za każdy dzień opieki, również za dni ustawowo wolne od pracy.

Brak prawa do zasiłku opiekuńczego

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje za okres, w którym osoba:

• ma prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych;
• korzysta z urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego;
• jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Zasiłek nie przysługuje także za okres objęty zwolnieniem lekarskim, w czasie którego osoba pracowała lub wykorzystywała zwolnienie niezgodnie z jego celem, co zostało stwierdzone w czasie kontroli.

Czytaj także: Prezydent podpisał ustawę ws. emerytur EWK