Minister Berek do RPO: rząd dostrzega problem tzw. wcześniejszych emerytów

Szef Komitetu Stałego Rady Ministrów Maciej Berek zapewnił Rzecznika Praw Obywatelskich, że w Radzie Ministrów dostrzegany jest problem tzw. wcześniejszych emerytów i podzielana jest opinia o konieczności podjęcia stosownych działań legislacyjnych.

Zamieszczone w poniedziałek na stronie Biura RPO pismo szefa Komitetu Stałego Rady Ministrów jest odpowiedzią na pytania RPO Marcina Wiącka o podstawy wstrzymywania ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca ub.r. korzystnego dla tzw. wcześniejszych emerytów.

- Dzięki wyrokowi (TK) świadczenia emerytalne od 150 do 200 tys. seniorów mogą wzrosnąć nawet o 1200 zł. Dodatkowo każdy z nich może otrzymać nawet 64 tys. zł wyrównania za okres wypłacania obniżonego świadczenia – pisał Wiącek w piśmie skierowanym jesienią zeszłego roku do KPRM.

 

Jak dodawał, taka podwyżka świadczeń i uzyskanie wyrównania przez emerytów "wymagają jednak wzruszenia decyzji emerytalnych".

 

- Wznowienie postępowania nie jest jednak możliwe, dopóki wyrok TK nie wejdzie w życie. Zgodnie z wykładnią przyjmowaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych następuje to w momencie ogłoszenia go w Dzienniku Ustaw – zaznaczał Rzecznik.

 

Chodzi o wyrok TK, w którym uznano, że niekonstytucyjny jest przepis pozwalający na pomniejszenie świadczenia emerytalnego, gdy dana osoba skorzystała z przejścia na wcześniejszą emeryturę. TK ocenił, że w tej sprawie doszło do naruszenia zasady zaufania obywateli do państwa.

 

- Istota niekonstytucyjności polegała na zaskakiwaniu emerytów takim rozwiązaniem, gdyż w momencie przechodzenia na wcześniejszą emeryturę nie mieli oni świadomości, że po kilku latach ich świadczenia ulegną znaczącemu obniżeniu – przypomina RPO.

 

TK badał wówczas art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń przed 6 czerwca 2012 r. Przepis ten, który obowiązuje od 2013 r., zakłada zmniejszenie podstawy obliczenia emerytury o kwotę wcześniej pobranych emerytur. Tamto orzeczenie było wydane przez pięciu sędziów TK: Krystynę Pawłowicz, Justyna Piskorskiego, Wojciecha Sycha, Michała Warcińskiego i Andrzeja Zielonackiego.

Gdzie wyrok Trybunału Konstytucjnego?

W odpowiedzi dla RPO minister Berek przekazał, że w ramach Rady Ministrów jest dostrzegany problem poruszony w wystąpieniu RPO i "jest podzielana opinia o konieczności podjęcia stosownych działań legislacyjnych". Poinformował, że w KPRM prace prowadził zespół roboczy, który analizował zagadnienia prawne i faktyczne dotyczące sytuacji osób, które przed 6 czerwca 2012 r. przeszły na wcześniejszą emeryturę. 

- Uwzględniając efekty jego prac uzgodniono, że minister rodziny, pracy i polityki społecznej przygotuje projekt ustawy gwarantującej ubezpieczonym prawo do świadczeń emerytalnych zgodnych ze standardem konstytucyjnym – przekazał Berek.

 

- W mojej ocenie przyjęcie stosownych regulacji gwarantujących świadczenia zgodne ze standardem konstytucyjnym powinno stanowić istotę przedstawionego problemu w kontekście gwarancji wolności i praw człowieka i obywatela – dodał szef Komitetu Stałego Rady Ministrów.

 

Jednocześnie Berek podkreślił, że sprawa ogłoszenia w Dzienniku Ustaw czerwcowego rozstrzygnięcia TK „jest przez Radę Ministrów postrzegana identycznie jak w przypadku innych rozstrzygnięć TK wydanych po podjęciu przez Sejm uchwały z 6 marca 2024 r. w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015-2023”.

 

W początkach marca ub.r. Sejm stwierdził, że „uwzględnienie w działalności organu władzy publicznej rozstrzygnięć TK wydanych z naruszeniem prawa może zostać uznane za naruszenie zasady legalizmu przez te organy”. Izba wskazała też wtedy m.in., że Mariusz Muszyński, Jarosław Wyrembak i Justyn Piskorski nie zostali sędziami TK. Od czasu podjęcia tej uchwały przez Sejm wyroki TK nie są publikowane w Dzienniku Ustaw.

 

- Należy zaznaczyć, że przywołane przez Rzecznika w piśmie rozstrzygnięcie TK z 4 czerwca 2024 r. zostało wydane w składzie z udziałem Justyna Piskorskiego – zaznaczył Berek.

 

Także w innej uchwale - przyjętej w połowie grudnia zeszłego roku przez rząd - wyrażone zostało stanowisko, zgodnie z którym "ogłaszanie w dziennikach urzędowych rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego mogłoby doprowadzić do utrwalenia stanu kryzysu praworządności.