Reforma orzecznictwa. Znamy konkrety!

Trwają prace zespołu, który ma zreformować system orzekania o niepełnosprawności. Niedawno zakończył się kolejny etap. Do naszej redakcji trafia mnóstwo pytań Czytelników o nowy system orzekania, postaraliśmy się więc o odpowiedzi. Oto one.

Międzyresortowy Zespół do spraw Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy, powołany do życia 2 lutego 2017 r. przez premier Beatę Szydło, zakończył niedawno kolejny etap prac, czyli stworzenie projektu założeń do ustawy.

Prace zespołu prowadzi prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS. Efekty prac nie są na razie szerzej ujawniane. Ponieważ jednak dostajemy od Czytelników mnóstwo pytań dotyczących nowego systemu, poprosiliśmy prof. Uścińską i Zakład Ubezpieczeń Społecznych o ujawnienie w punktach choćby głównych założeń.

Mamy nadzieję, że poniższe informacje uspokoją wielu spośród Państwa.

Co istotne, swoje odzwierciedlenie w poniższych punktach znalazła też część postulatów nadesłanych przez Czytelników naszego portalu, które mieliśmy możliwość prezentować podczas jednego z posiedzeń zespołu.

Jak ma wyglądać nowy system orzekania?

1. Międzyresortowy Zespół do sprawy Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy przeprowadził gruntowną analizę istniejących systemów orzekania. Przy okazji okazało się, że regulacje dotyczące poszczególnych systemów orzecznictwa rozproszone są w niemal... 80 ustawach i rozporządzeniach, a orzeczenia są podstawą przyznania ponad 100 różnych świadczeń, form wsparcia i uprawnień.
2. Założeniem projektu ustawy jest uproszczenie i ujednolicenie zasad orzekania o niepełnosprawności, niezdolności do pracy, całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym oraz o inwalidztwie w służbach mundurowych i zawarcie ich w jednym akcie prawnym.
3. Ujednolicenie systemów orzekania ma wyeliminować konieczność wielokrotnego orzekania tych samych osób do różnych celów.
4. Planowane jest zachowanie trzech stopni niepełnosprawności. Będzie też osobno oceniana niesamodzielność.
5. Powstanie sieć centrów orzeczniczych, nadzorowanych przez jednostkę centralną.
6. Centra orzecznicze powstałyby na bazie dotychczasowych komisji ZUS, KRUS oraz zespołów orzekania o niepełnosprawności. Do systemu zostaną też włączone niektóre kompetencje poradni psychologiczno-pedagogicznych, związane z orzekaniem o szczególnych potrzebach edukacyjnych dzieci i młodzieży.
7. W centrach orzeczniczych pracowaliby lekarze specjaliści, psycholodzy, pedagodzy, doradcy zawodowi, fizjoterapeuci, logopedzi, pracownicy socjalni. Jeśli byłaby taka potrzeba, można będzie zlecać badania specjalistom zewnętrznym.
8. W centrum orzeczniczym wydawane byłoby jedno orzeczenie, zawierające kompleksową ocenę funkcjonalną osoby orzekanej.
9. Orzeczenie byłoby wydawane w terminie miesiąca od otrzymania wniosku i skompletowania dokumentacji. Jeśli czas na wydanie orzeczenia zostanie przekroczony, byłaby możliwość ponaglenia instytucji wydającej orzeczenie.
10. Od orzeczenia przysługiwałoby odwołanie. Wówczas orzeczenie – już ostateczne – w tym samym centrum orzeczniczym wydawałby inny skład.
11. Co ważne, projektowany system orzekania nie zmienia dotychczasowych świadczeń oraz nie działa wstecz, tzn. obecne orzeczenia zachowają ważność.
12. Nowe rozwiązania będą podlegały procedurze legislacyjnej, co wymaga czasu. Zatem wejście w życie nowych regulacji jest jeszcze perspektywą odległą.