Udostępniamy przestrzeń

Każdego dnia wielomilionowy tłum przetacza się przez warszawskie ulice. Korzysta z komunikacji miejskiej, parków i budynków użyteczności publicznej. Niestety, wciąż duża część polskiej stolicy jest niedostępna dla osób z niepełnosprawnością, barier nie brakuje nawet w ścisłym centrum. Jak przebiega proces ich likwidacji i tworzenia dostępnej przestrzeni w Warszawie?

Warszawa to coraz bardziej dostępne miasto, które pod wieloma względami nie ustępuje europejskim stolicom. Niestety, wciąż są na jej mapie miejsca pełne barier, których pokonanie jest ogromnym wyzwaniem. Władze stolicy we współpracy z organizacjami pozarządowymi – w tym Integracją – pracują nad tym, by zlikwidować wciąż funkcjonujące bariery. Służyć mają temu podpisane pod koniec 2017 r. „Standardy dostępności dla Miasta Stołecznego Warszawy” i utworzenie stanowiska Pełnomocnika Prezydenta m.st. Warszawy ds. dostępności.

Będą windy przy Moście Poniatowskiego

- W każdej dzielnicy znajdziemy miejsca, które wciąż dalekie są od doskonałości, zwłaszcza w głównych ciągach komunikacyjnych w centrum miasta. I w takich miejscach niezbędne są inwestycje – tłumaczy Donata Kończyk, Pełnomocnik Prezydenta m.st. Warszawy ds. dostępności. – Na przykład już wkrótce przy moście Poniatowskiego pojawią się długo oczekiwane windy.

Najbardziej ambitnym planem władz Warszawy z pewnością będzie proces likwidacji barier wzdłuż Trasy Łazienkowskiej, co potrwa na pewno kilka lat.

Zaczynamy od placu Na Rozdrożu

- W tym roku zaczynamy od przebudowy okolic placu Na Rozdrożu. W ciągu najbliższych czterech lat dostosowanych zostanie 10 węzłów komunikacyjnych wzdłuż tej jednej z najważniejszych arterii stolicy – zapowiada Donata Kończyk. – Przy placu Na Rozdrożu przebudowane zostaną np. przystanki i zatoki autobusowe, ale też pojawią się windy i oznaczenia krawędzi schodów. Podobnie przebudowane będą wszystkie węzły komunikacyjne wzdłuż Trasy Łazienkowskiej. W niektórych miejscach pojawią się pochylnie. Wybrane węzły – dla zapewnienia dostępności – wymagają istotnej przebudowy, jak okolice Głównego Urzędu Statystycznego.

Remont ronda Czterdziestolatka

Przed władzami stolicy dwa inne ogromne wyzwania. Przede wszystkim przebudowa centrum miasta – okolic Ronda Czterdziestolatka i Ronda Dmowskiego. To jedne z najważniejszych punktów na komunikacyjnej mapie Warszawy, które ze względu na zagęszczenie ruchu samochodowego i pieszego, ale też brak wystarczającej liczby udogodnień w przejściach podziemnych stanowią poważną barierę dla osób z niepełnosprawnością. Specyfiką Ronda Czterdziestolatka jest to, że znajduje się w sąsiedztwie Dworca Centralnego. Każdego dnia przewijają się tamtędy tysiące osób przybywających do stolicy, często nieznających miasta. Niewystarczająca dostępność tego miejsca jest dla nich dodatkową trudnością. Likwidacja barier w tej części Warszawy będzie jednym z elementów zapewnienia dostępności w otoczeniu wszystkich dworców kolejowych w Warszawie.

Muzeum Warszawy – platforma podłogowa z przesuwem. Platforma w stanie spoczynku jest ukryta w posadzce, a dzięki możliwości wyłożenia jej dowolnym materiałem może być niewidoczna. Po uruchomieniu wykonuje ruch pionowy do żądanej wysokości, a następnie ruch przesuwny w kierunku końca biegu schodów. Platforma tego typu jest idealnym urządzeniem do zamontowania w budynkach zabytkowych, w których nie można stosować innych rozwiązań.

Likwidujemy małe bariery

- Przyjęta przez nas polityka zakłada, by wszystkie powstające inwestycje miejskie były maksymalnie dostępne – zapewnia Donata Kończyk. – Na przykład w zeszłym roku zmodernizowano ponad 70 przystanków uwzględniając pełną dostępność. Zarząd Dróg Miejskich (ZDM) planuje dokonanie oceny dostępności wszystkich prawie 3 tys. warszawskich przystanków.

Warto zaznaczyć, że oprócz ambitnych inwestycji od lat realizowana jest w Warszawie likwidacja tzw. małych barier.

- W ciągu ostatnich czterech lat dokonano zmian w blisko 800 lokalizacjach za sumę ok. 6 mln zł. Program likwidacji barier realizowany jest dwukierunkowo – przez dzielnice i ZDM. Usuwane są nieduże bariery związane z ciągami komunikacyjnymi, m.in. chodnikami. Prace polegają często na przebudowie i oznakowaniu przejścia dla pieszych i wymianie nawierzchni – objaśnia pełnomocnik ds. dostępności i wskazuje, że wszystkie drobne remonty wynikają z potrzeb zgłaszanych przez mieszkańców i nie wymagają dużych środków finansowych ani wdrażania procedur, związanych z większymi inwestycjami, jak przebudowa rond czy węzłów komunikacyjnych.

Niestety, nawet najlepiej dostosowane przystanki i pętle komunikacyjne nie mają racji bytu bez dostosowanego transportu. Dlatego też Warszawa stara się być liderem, jeśli chodzi o wymianę autobusów i tramwajów na pojazdy dostosowane, w tym również pociągów metra i Szybkiej Kolei Miejskiej (SKM).

Autobusy, tramwaje i metro

- Obecnie cały tabor autobusowy jest niskopodłogowy, podobnie jak wszystkie pociągi SKM. Po warszawskich torach jeździ coraz więcej dostępnych tramwajów, a w ramach planowanych inwestycji mają być nabyte następne – zapowiada Donata Kończyk. – Kluczowym elementem komunikacji miejskiej w Warszawie jest metro, w którym od początku wprowadzone zostało mnóstwo rozwiązań zapewniających dostępność. Trwają intensywne prace przy II linii metra, na bieżąco konsultowane przez Integrację – dodaje i zaznacza, że dostępny transport to nie tylko niskopodłogowe pojazdy i dostosowane przystanki, ale też dostępne biletomaty, informacja pasażerska, komunikacja świetlna – gdzie także dokonują się zmiany na lepsze.

Muzeum Warszawy – schodoplatforma zamontowana w miejscu, w którym niemożliwe jest wyeliminowanie schodów i zastosowanie pochylni. W stanie spoczynku pełni funkcję schodów, po uruchomieniu zmienia się w podnośnik pionowy.

Żywy organizm

Oprócz „twardych” projektów infrastrukturalnych w stolicy realizowane są także inne działania, np. przygotowywane właśnie standardy dostępności wydarzeń miejskich (zarówno koncertów i pikników, jak też mniejszych i większych wydarzeń sportowych) oraz badana jest dostępność powstających w mieście budynków.

Warszawa to ogromny organizm. By mógł się w pełni rozwijać, wszyscy mieszkańcy muszą mieć pełen dostęp do możliwości, które daje miasto. Nie da się tego zrobić bez gruntownej modernizacji wszystkich elementów funkcjonowania stolicy – od stron internetowych poszczególnych dzielnic po mosty, bulwary i dworce. Dlatego cenne jest, że władze Warszawy zintensyfikowały działania poprzez wprowadzenie Standardów dostępności oraz utworzenie Zespołu ds. dostępności, działającego na rzecz ich wdrażania.

- W 2017 r. pracowaliśmy nad pięcioma inwestycjami miejskimi zgłaszanymi w ramach akcji „Zgłoś bariery w zielonych przestrzeniach Warszawy!”, wśród których są m.in. Ogród Krasińskich i przestrzeń między stacją metra Centrum a Dworcem Centralnym – mówi Kamil Kowalski, specjalistą ds. dostępności z Integracji. – Integracja pracuje też przy nowo powstających stacjach metra. Kluczowa jednak dla dostępności stolicy będzie renowacja ważnych węzłów komunikacyjnych, gdzie dochodzi do kolizji ruchu pieszego z samochodowym. Tkankę miejską przecinają ulice o wysokiej przepustowości, a dla bezpieczeństwa pieszych muszą powstawać przejścia nad- lub podziemne, co wiąże się z pojawieniem się głównie schodów. Władze Warszawy, odpowiadając na potrzeby mieszkańców, muszą te punkty w mieście pozbawić barier.

Jak to się robi w Warszawie

„Standardy dostępności dla Miasta Stołecznego Warszawy” to zbiór wymagań i wytycznych opisujących, jak projektować i realizować inwestycje, aby każdy mógł z nich korzystać: seniorzy, rodzice z małymi dziećmi, osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności.

Dokument ten wskazuje, jak projektować i wykonywać m.in. chodniki, przejścia dla pieszych, przystanki, miejsca parkingowe, systemy informacji miejskiej – głosowej czy dotykowej. Ale nie tylko – wytyczne dotyczą także parków, placów zabaw, obiektów sportowych, a nawet pomieszczeń z przewijakami dla niemowląt. Standardy są po to, aby przestrzeń miasta była jak najbardziej dostępna dla wszystkich mieszkańców, uwzględniając różne potrzeby i możliwości wynikające z wieku i sprawności. Standardy dostępności powstały według zasad projektowania uniwersalnego. Ich dopełnieniem jest Katalog Dobrych Praktyk, przygotowany we współpracy z Integracją.

Urząd Dzielnicy Ursynów, Wydział Obsługi Mieszkańców – meble ustawiono z zachowaniem zasady jednej linii, co pozwoliło uzyskać dobrze zorganizowaną i czytelną przestrzeń komunikacyjną. Pod schodami ustawiono meble i tablice informacyjne, dzięki czemu osoby z niepełnosprawnością narządu wzroku nie uderzą głową o spód konstrukcji schodów. Zapewniono również czytelną informację wizualną oraz ścieżki dotykowe, które ułatwiają poruszanie się po budynku osobom z niepełnosprawnością wzroku.

Katalog Dobrych Praktyk i Standardy Dostępności m.st. Warszawy

Dzięki współpracy Urzędu m.st. Warszawy i Integracji powstał Katalog Dobrych Praktyk, jako publikacja towarzysząca stołecznym Standardom dostępności. Projektanci i architekci znajdą w nim wiele wzorcowych i nowoczesnych rozwiązań umożliwiających korzystanie z obiektów oraz przestrzeni wszystkim użytkownikom.

Pobierz Standardy Dostępności m.st. Warszawy. Katalog Dobrych Praktyk (PDF, 11,3MB).

Artykuł powstał w ramach projektu „Warszawa – Miasto Bez Barier”, współfinansowanego ze środków m.st. Warszawy