Wybory bez barier 2019. Skorzystaj z udogodnień wyborczych!

Już wkrótce – 26 maja – wybory do Parlamentu Europejskiego. Zgodnie z obowiązującym Kodeksem wyborczym, osobom z niepełnosprawnością przysługuje szereg uprawnień, dzięki którym mogą zagłosować nawet nie wychodząc z domu. Jak z nich skorzystać?

Głosowanie korespondencyjne

Jeśli niepełnosprawność powoduje, że nie możesz samodzielnie udać się do lokalu wyborczego, możesz zagłosować korespondencyjnie. Poniżej wyjaśniamy, jak to zrobić.

Kto może głosować korespondencyjnie?

Z głosowania korespondencyjnego mogą skorzystać osoby:

• z umiarkowanym lub
• ze znacznym stopniem niepełnosprawności.

Nie muszą to być orzeczenia z powiatowych zespołów. Wystarczy orzeczenie organu rentowego o:

• całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji lub
• całkowitej niezdolności do pracy lub
• niezdolności do samodzielnej egzystencji lub
• zaliczeniu do I grupy inwalidów lub
• zaliczeniu do II grupy inwalidów;
• głosować korespondencyjnie mogą też osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.

Z tej możliwości nie mogą za to skorzystać osoby, które przebywają w:

• zakładzie leczniczym,
• domu pomocy społecznej,
• zakładzie karnym lub areszcie śledczym oraz ich oddziałach zewnętrznych
• oraz głosujące przez pełnomocnika.

Chcesz zagłosować korespondencyjnie? Zgłoś się do 13 maja 2019!

Zamiar głosowania korespondencyjnego w tegorocznych wyborach do Parlamentu Europejskiego wyborca z niepełnosprawnością musi do 13 maja 2019 r. (włącznie) zgłosić komisarzowi wyborczemu. Informacje na temat komisarzy wyborczych, wraz z danymi kontaktowymi, a także miejscem i godzinami urzędowania, można znaleźć na stronie Państwowej Komisji Wyborczej.

Jak zgłosić potrzebę głosowania korespondencyjnego?

Zamiar głosowania korespondencyjnego można zgłosić:

• ustnie,
• pisemnie,
• telefaksem,
• w formie elektronicznej (e-mailem).

Zgłoszenie musi zawierać:

• nazwisko i imię (imiona),
• imię ojca,
• datę urodzenia,
• numer ewidencyjny PESEL wyborcy z niepełnosprawnością,
• oświadczenie o wpisaniu tego wyborcy do rejestru wyborców w danej gminie,
• oznaczenie wyborów, których dotyczy zgłoszenie,
• wskazanie adresu, na który ma być wysłany pakiet wyborczy;
• do zgłoszenia koniecznie należy dołączyć kopię aktualnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność.

Jeżeli zgłoszenie zamiaru głosowania korespondencyjnego nie spełnia wspomnianych wyżej wymogów, urzędnik wyborczy wzywa wyborcę do uzupełnienia zgłoszenia w terminie jednego dnia od dnia doręczenia wezwania.

Zgłoszenie zamiaru głosowania korespondencyjnego komisarz wyborczy niezwłocznie przekazuje właściwemu urzędnikowi wyborczemu w gminie stałego zamieszkania wyborcy z niepełnosprawnością.

Wyborca z niepełnosprawnością może zażądać w zgłoszeniu dołączenia do pakietu wyborczego nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille’a.

Kiedy otrzymuje się pakiet wyborczy?

Wyborca, który zgłosił zamiar głosowania korespondencyjnego, otrzymuje pakiet wyborczy nie później niż 7 dni przed dniem wyborów. Pakiet wyborczy doręcza urzędnik wyborczy za pośrednictwem Poczty Polskiej.

Kto może odebrać pakiet wyborczy?

Pakiet wyborczy doręcza się wyłącznie do rąk własnych wyborcy z niepełnosprawnością, po okazaniu przez niego dokumentu potwierdzającego tożsamość i pisemnym pokwitowaniu odbioru. Jeżeli odbierający nie może potwierdzić odbioru, osoba doręczająca pakiet wyborczy sama stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje odbierającego i przyczynę braku jego podpisu.

W przypadku nieobecności wyborcy pod wskazanym adresem, doręczający umieszcza zawiadomienie o terminie powtórnego doręczenia w skrzynce pocztowej lub – gdy nie jest to możliwe – na drzwiach mieszkania wyborcy. Termin powtórnego doręczenia nie może być dłuższy niż dzień od dnia pierwszego doręczenia.

Co znajduje się w pakiecie wyborczym?

W skład pakietu wyborczego wchodzą:

• koperta zwrotna,
• opieczętowane pieczęcią obwodowej komisji wyborczej karty (lub karta) do głosowania,
• koperta na karty (kartę) do głosowania,
• instrukcja głosowania korespondencyjnego,
• oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania;
• wyborca, który wyraził taką wolę, otrzymuje również nakładkę (lub nakładki) na kartę (lub karty) do głosowania sporządzoną w alfabecie Braille’a.

Jak zagłosować korespondencyjnie?

1. Po oddaniu głosu na karcie (lub kartach) do głosowania należy włożyć ją (lub je) do koperty na kartę do głosowania.
2. Kopertę na kartę do głosowania należy zakleić.
3. Ww. kopertę należy włożyć do koperty zwrotnej, łącznie z podpisanym oświadczeniem.
4. Kopertę zwrotną należy przesłać do obwodowej komisji wyborczej. Kopertę zwrotną można przekazać przedstawicielowi Poczty Polskiej. W tej sytuacji koperty zwrotne zostaną dostarczone do właściwych obwodowych komisji wyborczych w godzinach głosowania.

W dniu wyborów koperty na kartę do głosowania, wyjęte z kopert zwrotnych, dostarczonych do obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie, wrzucane są do urny wyborczej.

Odbiór koperty przez przedstawiciela Poczty Polskiej. Termin: do 24 maja 2019

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 8 czerwca 2018 r. w sprawie przesyłek w głosowaniu korespondencyjnym, przedstawiciel Poczty Polskiej odbiera zamkniętą kopertę zwrotną od wyborcy z niepełnosprawnością, który otrzymał pakiet wyborczy, na podstawie okazanego dokumentu potwierdzającego tożsamość, odnotowując odbiór koperty.

Co ważne, odbiór koperty zwrotnej przez przedstawiciela Poczty Polskiej następuje (za pokwitowaniem) najpóźniej w przedostatnim dniu roboczym poprzedzającym dzień wyborów (w przypadku tych wyborów: 24 maja), jeżeli wyborca w momencie doręczenia pakietu wyborczego zgłosił potrzebę jej odbioru pod wskazanym przez siebie adresem. Odbiór koperty zwrotnej może też nastąpić w przedostatnim dniu roboczym poprzedzającym dzień wyborów w placówce Poczty Polskiej usytuowanej na obszarze gminy, w której wyborca z niepełnosprawnością jest ujęty w rejestrze wyborców, albo w trzecim dniu roboczym poprzedzającym dzień wyborów (26 maja) – w dowolnej placówce pocztowej Poczty Polskiej.

Poczta Polska za pokwitowaniem odbioru dokonuje jednego doręczenia zgromadzonych kopert zwrotnych do właściwej obwodowej komisji wyborczej w dniu wyborów w czasie trwania głosowania.

Pakiety wyborcze, których przekazanie do obwodowej komisji wyborczej do zakończenia głosowania nie było możliwe, a które pozostały w posiadaniu Poczty Polskiej, Poczta przekazuje niezwłocznie właściwemu dyrektorowi delegatury Krajowego Biura Wyborczego.

Można też zagłosować w lokalu wyborczym

Jeśli okazało się, że z różnych przyczyn (stan zdrowia, możliwość dojazdu) wyborca z niepełnosprawnością ma możliwość oddania głosu w lokalu wyborczym, może to zrobić, mimo iż wcześniej zgłosił chęć głosowania korespondencyjnego. Może wówczas w godzinach głosowania osobiście dostarczyć kopertę zwrotną do obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie.

Głosowanie przez pełnomocnika

Głosowanie przez pełnomocnika powstało z myślą o osobach, które z racji wieku lub niepełnosprawności nie mogą samodzielnie udać się w dniu wyborów do lokalu wyborczego. Jednak oprócz wskazania odpowiedniej osoby, która pomoże w oddaniu głosu, trzeba pokonać szereg formalności. W naszym krótkim poradniku pokazujemy, jak to zrobić.

Kto może głosować przez pełnomocnika?

Z możliwości tej mogą skorzystać osoby, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w tym także wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o:

• całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji;
• całkowitej niezdolności do pracy;
• niezdolności do samodzielnej egzystencji;
• zaliczeniu do I grupy inwalidów;
• zaliczeniu do II grupy inwalidów,
• a także osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny;
• ponadto głosować przez pełnomocnika mogą osoby, które najpóźniej w dniu głosowania ukończą 75 lat.

Nie mogą natomiast głosować przez pełnomocnika osoby przebywające w:

• zakładach opieki zdrowotnej,
• domach pomocy społecznej,
• zakładach karnych i aresztach śledczych oraz ich oddziałach zewnętrznych,
• a także wyborcy głosujący korespondencyjnie.

Kto może zostać pełnomocnikiem?

Na pełnomocnika można wyznaczyć osobę, która wpisana jest do rejestru wyborców w tej samej gminie.

Pełnomocnikiem nie może być osoba, która wchodzi w skład obwodowej komisji wyborczej w naszym obwodzie głosowania.

Nie może to być również mąż zaufania ani kandydat w danych wyborach.

Ilu wyborców może reprezentować pełnomocnik?

Generalnie pełnomocnictwo można przyjąć tylko od jednej osoby.

Można też jednak być pełnomocnikiem dwóch osób, jeżeli co najmniej jedną z nich jest wstępny (ojciec, matka, dziadek, babcia itd.), zstępny (syn, córka, wnuk, wnuczka itd.), małżonka, małżonek, brat, siostra lub osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do pełnomocnika.

Chcesz zagłosować przez pełnomocnika? Zgłoś się do 17 maja 2019!

W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa trzeba złożyć wniosek w urzędzie gminy lub miasta, w której jest się wpisanym do rejestru wyborców. W przypadku obecnych wyborów samorządowych wniosek należy złożyć najpóźniej do 17 maja 2019 r.

Jak zgłosić zamiar głosowania przez pełnomocnika?

Wniosek powinien zawierać dane zarówno wyborcy, jak i osoby, której ma być udzielone pełnomocnictwo do głosowania:

• nazwisko i imię (imiona),
• imię ojca,
• datę urodzenia,
• numer ewidencyjny PESEL,
• adres zamieszkania.

A także:

• wyraźne oznaczenie wyborów, których dotyczy pełnomocnictwo do głosowania.

Wniosek ten można wysłać pocztą. Dowolna osoba może go też złożyć w imieniu wyborcy w urzędzie gminy. Trzeba tylko sporządzić wniosek, który może również podpisać osoba, która ma być pełnomocnikiem.

Do wniosku trzeba dołączyć:

• pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem na przyjęcie pełnomocnictwa;
• kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności, jeżeli w dniu głosowania nie ma się ukończonych 75 lat.

W jaki sposób sporządzany jest akt pełnomocnictwa?

Akt pełnomocnictwa zostanie sporządzony na prośbę wyborcy w miejscu jego zamieszkania lub w innym miejscu na obszarze gminy. Akt ten sporządzony zostanie przed wójtem (burmistrzem, prezydentem) lub przed innym pracownikiem urzędu gminy, upoważnionym do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.

Czy można cofnąć udzielone pełnomocnictwo?

Można cofnąć pełnomocnictwo:

1. jeżeli wyborca zagłosuje jednak osobiście, a jego pełnomocnik nie zagłosował przed nim (osobiste głosowanie przez wyborcę automatycznie unieważnia pełnomocnictwo),
2. jeżeli wyborca złoży stosowne oświadczenie:
   1. wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), najpóźniej na dwa dni przed dniem wyborów,
   2. właściwej obwodowej komisji wyborczej w dniu głosowania, jeśli pełnomocnik nie zagłosował wcześniej.

Głosowanie w innym okręgu wyborczym

Zmiana lokalu głosowania

Jeśli budynek, w którym odbywa się głosowanie w naszym okręgu wyborczym, nie jest dostosowany architektonicznie, wówczas osoba z niepełnosprawnością może oddać głos w innym lokalu wyborczym na terenie swojej gminy.

Chcesz zmienić lokal wyborczy? Zgłoś to do 21 maja 2019!

Chęć zmiany lokalu głosowania należy zgłosić do 21 maja w swoim urzędzie gminy.

O odpowiedni formularz należy pytać na miejscu w danym urzędzie.

Po złożeniu wniosku wyborca zostanie skreślony ze spisu wyborców w obwodzie właściwym dla miejsca swojego stałego zamieszkania.

Informacja o lokalach obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnością dostępna jest w Biuletynie Informacji Publicznej gminy oraz w obwieszczeniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o numerach i granicach obwodów głosowania, najpóźniej w 30. dniu przed dniem wyborów.

Co z osobami przebywającymi w szpitalach i miejscach odosobnienia?

Specjalnie dla osób przebywających w szpitalach, domach pomocy społecznej, zakładach karnych, aresztach śledczych, jeśli przebywa w nich co najmniej 15 osób uprawnionych do głosowania, tworzy się odrębne obwody głosowania.

Głosowanie w dowolnym lokalu wyborczym

Jeśli nie wiemy, gdzie będziemy przebywać w dniu wyborów albo chcemy oddać głos na kandydata spoza naszego okręgu wyborczego, można zdobyć zaświadczenie o prawie do głosowania i móc oddać głos w dowolnym lokalu w całej Polsce.

Chcesz zagłosować w dowolnym lokalu wyborczym? Zgłoś to do 24 maja 2019!

By zdobyć zaświadczenie o prawie do głosowania, należy złożyć wniosek o jego wydanie w urzędzie gminy, w której jest się ujętym w spisie wyborców, najpóźniej w drugim dniu przed dniem wyborów, tj. do 24 maja 2019 roku. Może on zostać złożony pisemnie, faksem lub w formie elektronicznej, czyli e-mailem.

Po odbiór zaświadczenia nie trzeba udawać się osobiście – w tym celu wyborca może upoważnić inną osobę. Wówczas trzeba sporządzić wniosek o wydanie zaświadczenia i upoważnienia (może to być jeden dokument), w którym wskazuje się: swoje imię (imiona) i nazwisko, swój numer PESEL i dane osoby upoważnionej do odebrania zaświadczenia.

Ważne! Wyborca, któremu wydano zaświadczenie o prawie do głosowania, zostanie z urzędu skreślony ze spisu wyborców, w którym dotychczas był ujęty. Należy zwrócić uwagę, aby nie zgubić zaświadczenia o prawie do głosowania. W przypadku jego utraty, niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia ani wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie właściwym dla miejsca stałego zamieszkania. Nie istnieje też możliwość wydania zaświadczenia na więcej niż jedne wybory. Dokument wydany przed 26 maja 2019 r. będzie ważny tylko podczas najbliższych wyborów do Parlamentu Europejskiego.

Pomoc w dniu głosowania

Podczas głosowania w lokalu wyborczym osoba z niepełnosprawnością może korzystać z pomocy dowolnej innej osoby – także niepełnoletniej, która może towarzyszyć wyborcy z niepełnosprawnością w kabinie i pomóc jej oddać głos. „Asystentem” podczas głosowania nie może być jednak członek komisji wyborczej lub mąż zaufania.

Komisja wyborcza jest natomiast zobowiązana, na prośbę wyborcy z niepełnosprawnością, do przekazania ustnie treści obwieszczeń wyborczych, czyli przeczytania informacji: o komitetach wyborczych, biorących udział w wyborach, i zarejestrowanych kandydatach.

Dojazd do lokali wyborczych

Gdy wyborca z niepełnosprawnością ma problem z dotarciem do lokalu wyborczego, powinien zgłosić to do urzędu gminy (miasta). W wielu miastach i gminach organy jednostek samorządu terytorialnego mają ugruntowaną praktykę w tym zakresie i zapewniają osobom z niepełnosprawnością i w podeszłym wieku pomoc w dojeździe do lokali wyborczych.

Jeśli gmina nie zagwarantuje transportu do lokalu wyborczego, należy sprawdzić, czy w ten sposób nie pomagają lokalne organizacje działające na rzecz osób z niepełnosprawnością. O pomoc można też poprosić rodzinę i przyjaciół.

Nakładki w alfabecie Braille’a

Przy głosowaniu wyborca z niepełnosprawnością wzroku może skorzystać z nakładki w alfabecie Braille’a, która zostanie dostarczona do lokalu wyborczego z urzędu gminy.

Nakładka w alfabecie Braille’a umożliwia osobie niewidomej oddanie głosu w sposób komfortowy i – co najważniejsze – tajny. Znając numer listy i kandydata, na którego chce oddać głos, wyborca z niepełnosprawnością wzroku może znaleźć go samodzielnie na karcie do głosowania.

By uzyskać informacje na temat numeru listy i kandydata, na którego osoba niewidoma chce oddać głos, może ona zwrócić się z prośbą do komisji, która jest zobowiązana do przekazania ustnie treści obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz o zarejestrowanych kandydatach i listach kandydatów.

Jak otrzymać nakładkę w alfabecie Braille'a?

Gdy wyborca z niepełnosprawnością narządu wzroku zgłosi się do komisji w sprawie wydania mu wraz z kartą do głosowania nakładki sporządzonej w alfabecie Braille’a, komisja niezwłocznie informuje urząd gminy o konieczności pilnego doręczenia tej nakładki do danego obwodu głosowania.

Na czas oczekiwania na dostarczenie nakładek komisja zapewnia wyborcy i osobie mu towarzyszącej miejsca do siedzenia. Ponadto komisja ma obowiązek zapewnienia wyborcy komfortu oddania głosu z wykorzystaniem nakładki, mając na względzie format kart wykorzystywanych w danym obwodzie.

W czasie oczekiwania jeden z członków komisji powinien poinformować wyborcę o sposobie głosowania oraz warunkach ważności głosu, odczytać mu, jeżeli wyrazi taką potrzebę, treść obwieszczeń wyborczych, w tym o zarejestrowanych listach kandydatów. Jednocześnie komisja nie może pomóc w samym oddawaniu głosu.

Po dostarczeniu przez przedstawiciela urzędu gminy nakładki sporządzonej w alfabecie Braille’a, komisja wraz z kartami do głosowania wydaje je wyborcy z niepełnosprawnością. Komisja informuje wyborcę, że po oddaniu głosu obowiązany jest on zwrócić komisji nakładkę. Komisja zwraca uwagę, aby wyborca wraz z kartą nie wrzucił nakładki do urny.